
महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता आठवी 2023 च्या परीक्षेचे स्वरूप 2023
August 22, 2022महत्त्वाचे धडे: इयत्ता आठवीची परीक्षा ही शैक्षणिक वर्षांच्या दृष्टीने महत्त्वाच्या समजल्या जाणार्या 9 वी आणि 10 वी इयत्तांकरिता पाया म्हणून ग्राह्य धरली जाते. म्हणूनच सर्व विद्यार्थ्यांनी आठवीच्या परीक्षेची तयारी करताना सर्व विषयांचा अभ्यास करण्याकडे लक्ष केंद्रीत केले पाहिजे. या ब्लॉगमध्ये Embibe च्या तज्ञांकडून आपल्याला इयत्ता आठवीच्या अभ्यासाच्या दृष्टीकोनातून कोणते महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स आहेत यावर मार्गदर्शन केले जाईल. महत्त्वाच्या धड्यांचा आधीच अभ्यास करून घेतल्याने परीक्षेची तयारी सुलभ होते आणि परीक्षेत चांगले गुण मिळवण्यास मदत होते. आमचा विश्वास आहे की हा ब्लॉग वाचून आपल्याला अभ्यास करताना मदत होईल.
परीक्षेविषयी: इयत्ता आठवीपासून विद्यार्थ्यांची महत्त्वाची शैक्षणिक वर्षे सुरू होतात. या इयत्तेमध्ये नवीन विषयांची ओळख विद्यार्थ्यांना करून दिली जाते. नागरिकशास्त्र, अर्थशास्त्र यांसारख्या महत्त्वाच्या विषयांचा मूळ पाया इयत्ता 8 वी मध्ये तयार होतो.
दरवर्षी प्रत्येक शाळा इयत्ता 8 वी ची परीक्षा अतिशय कुशल पद्धतीने आयोजित करते आणि परीक्षा सुरू होण्याच्या तारखेपासून एक किंवा दोन महिन्यांत 2023 च्या प्रश्नपत्रिकांचे मूल्यमापन करण्याचा प्रयत्न करते. इयत्ता आठवीच्या वर्षातून दोन वेळा परीक्षा होतात एक सहामाही जी अंदाजे ऑक्टोबर-नोव्हेंबर महिन्यामध्ये घेण्यात येते तर वार्षिक परीक्षा ही मार्च महिन्याच्या दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या आठवड्यात सुरू होते. त्यामुळे शेवटच्या क्षणी होणारा ताण कमी करण्यासाठी, विद्यार्थ्यांनी परीक्षेच्या तारखांची नोंद घेतली पाहिजे आणि आपल्या परीक्षेच्या अभ्यासाचे नियोजन तसेच त्याचे काटेकोरपणे पालन देखील केले पाहिजे.
महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाद्वारे इयत्ता 8 वी चा अभ्यासक्रम प्रकाशित केला जातो.
खाली सामान्य विज्ञान, गणित, सामाजिक शास्त्रे या विषयांतील महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स दिले आहेत:
सामान्य विज्ञान मधील महत्त्वाचे टॉपिक्स
खालील तक्त्यांमध्ये सामान्य विज्ञान या विषयांतील धडे आणि महत्त्वाचे टॉपिक दिलेले आहेत.
धड्याचे नाव | महत्वाचे टॉपिक |
---|---|
सजीव सृष्टी व सूक्ष्मजीवांचे वर्गीकरण | सृष्टी 1 : मोनेरा सृष्टी 2 : प्रोटिस्टा सृष्टी 3 : कवके |
आरोग्य व रोग | आरोग्य |
बल व दाब | संपर्क व असंपर्क बले संतुलित आणि असंतुलित बले प्लावक बल |
धाराविद्युत आणि चुंबकत्व | धाराविद्युत विभवांतर विद्युत परिपथ |
अणूचे अंतरंग | डाल्टनचा अणुसिद्धांत थॉमसनचे प्लमपुडिंग अणुप्रारूप रूदरफोर्डचे केंद्रकीय अणूप्रारूप (1911) अणूची संरचना इलेक्ट्रॉन वितरण |
द्रव्याचे संघटन | मूलद्रव्यांचे प्रकार संयुगांचे प्रकार मिश्रणांचे प्रकार |
धातू आणि अधातू | धातू धातू व अधातूंचे उपयोग |
प्रदूषण | प्रदूषण प्रदूषके |
आपत्ती व्यवस्थापन | भूकंप दरड कोसळणे / भूस्खलन |
पेशी व पेशीअंगके | पेशीरचना पेशीचे भाग पेशीची ऊर्जा वापरून चालणाऱ्या क्रिया |
मानवी शरीर व इंद्रिय संस्था | बहिःश्वसन / बाह्यश्वसन श्वसन संस्था: रचना व कार्य रक्ताभिसरण संस्था रक्ताची कार्ये |
आम्ल, आम्लारी ओळख | आम्ल दर्शक आम्लारी |
रासायनिक बदल व रासायनिक बंध | रासायनिक बदल व शाब्दिक समीकरण रासायनिक बंध |
उष्णतेचे मापन व परिणाम | उष्णतेचे स्रोत उष्णता व तापमान |
ध्वनी | ध्वनीची निर्मिती ध्वनी आणि संगीत मानवनिर्मित ध्वनी |
प्रकाशाचे परावर्तन | प्रकाशाचे परावर्तन परावर्तित प्रकाशाचे परावर्तन |
मानवनिर्मित पदार्थ | प्लॅस्टिक थर्माकोल काच |
परिसंस्था | परिसंस्थेची रचना भू-परिसंस्था जलीय परिसंस्था |
ताऱ्यांची जीवनयात्रा | ताऱ्यांचे गुणधर्म ताऱ्यांची निर्मिती ताऱ्यांची उत्क्रांती ताऱ्यांची अंतिम स्थिती |
गणित विषयामधील महत्त्वाचे टॉपिक्स
खालील तक्त्यांमध्ये गणित – विभाग 1 आणि विभाग 2 मधील महत्त्वाचे टॉपिक्स या दोन्ही विषयांतील धडे आणि महत्त्वाचे टॉपिक दिलेले आहेत.
गणित विभाग – 1 | |
---|---|
धड्याचे नाव | महत्त्वाचे टॉपिक |
परिमेय संख्या व अपरिमेय संख्या | परिमेय संख्या अपरिमेय संख्या |
समांतर रेषा व छेदिका | छेदिकेमुळे होणारे कोन दिलेल्या रेषेला समांतर रेषा काढणे |
घातांक व घनमूळ | घातांक परिमेय असलेल्या संख्यांचा अर्थ घन व घनमूळ |
त्रिकोणाचे शिरोलंब व मध्यगा | शिरोलंब मध्यगा |
विस्तार सूत्रे | (x + a) (x + b) चा विस्तार (a + b)³ चा विस्तार (a – b)³ चा विस्तार (a + b + c)² चा विस्तार |
बैजिक राशींचे अवयव | वर्ग त्रिपदीचे अवयव a³ + b³ चे अवयव a³ – b³ चे अवयव |
चलन | समचलन व्यस्त चलन काळ, काम, वेग |
चौकोन रचना व चौकोनाचे प्रकार | चौकोन रचना चौरस समभुज चौकोन समांतरभुज चौकोन समलंब चौकोन |
सूट व कमिशन | सूट कमिशन रिबेट |
संकीर्ण प्रश्नसंग्रह 1 | संकीर्ण प्रश्नसंग्रह 1 |
गणित विभाग – 2 | |
---|---|
धड्याचे नाव | महत्त्वाचे टॉपिक |
बहुपदींचा भागाकार | एकपदीला एकपदीने भागणे बहुपदीला एकपदीने भागणे बहुपदीला द्विपदीने भागणे |
सांख्यिकी | मध्य विभाजित स्तंभालेख शतमान स्तंभालेख |
एकचल समीकरणे | एकचल समीकरणांची उकल शाब्दिक उदाहरणे |
त्रिकोणांची एकरूपता | त्रिकोणांची एकरूपता |
चक्रवाढ व्याज | चक्रवाढव्याज चक्रवाढव्याजाच्या सूत्राचे उपयोजन |
क्षेत्रफळ | समांतरभुज चौकोनाचे क्षेत्रफळ समभुज चौकोनाचे क्षेत्रफळ समलंब चौकोनाचे क्षेत्रफळ त्रिकोणाचे क्षेत्रफळ |
पृष्ठफळ व घनफळ | घनफळाचे प्रमाणित एकक वृत्तचितीचे पृष्ठफळ वृत्तचितीचे घनफळ |
वर्तुळ – जीवा व कंस | वर्तुळाच्या जीवेचे गुणधर्म वर्तुळाच्या जीवेचे संगत कंस एकरूप कंस |
संकीर्ण प्रश्नसंग्रह 2 | संकीर्ण प्रश्नसंग्रह 2 |
सामाजिक शास्त्रे – इतिहास, नागरिकशास्त्र आणि भूगोल या विषयांमधील महत्त्वाचे टॉपिक्स
महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता 8 वी च्या सामाजिक शास्त्रे हा विषयामध्ये इतिहास आणि नागरिकशास्त्र व भूगोल या सर्व विषयांचा समावेश होतो. या विषयांचा अभ्यासक्रम व महत्त्वाचे टॉपिक खालील तक्त्यामध्ये दिलेले आहेत.
विषय | धड्याचे नाव | महत्वाचे टॉपिक |
---|---|---|
इतिहास | इतिहासाची साधने | भौतिक साधने लिखित साधने वृत्तपत्रे व नियतकालिके नकाशे व आराखडे मौखिक साधने दृक, श्राव्य, दृक-श्राव्य साधने ध्वनिमुद्रिते |
युरोप आणि भारत | प्रबोधनयुग धर्मसुधारणा चळवळ युरोपातील वैचारिक क्रांती फ्रेंच राज्यक्रांती औद्योगिकक्रांती भांडवलशाहीचा उदय साम्राज्यवाद इंग्रज व फ्रेंच संघर्ष वसाहतवाद शीख सत्तेचा पाडाव |
|
ब्रिटिश सत्तेचे परिणाम | ब्रिटिश सत्तेचे भारतावरील परिणाम इंग्रजांची आर्थिक धोरणे शेतीचे व्यापारीकरण भारतात नव्या उद्योगधंद्यांचा विकास सामाजिक व सांस्कृतिक परिणाम |
|
1857 चा स्वातंत्र्यलढा | 1857 पूर्वीचे लढे 1857 च्या लढ्याची कारणे स्वातंत्र्यलढ्याचे परिणाम भारतीय लष्कराची पुनर्रचना |
|
सामाजिक व धार्मिक प्रबोधन | धर्मसुधारणा व समाजसुधारणेचे पर्व रामकृष्ण मिशन |
|
स्वातंत्र्य चळवळीच्या युगास प्रारंभ | ब्रिटिश राजवटीतील प्रशासकीय केंद्रीकरण भारताच्या प्राचीन इतिहासाचा अभ्यास भारतीय राष्ट्रीय सभेची स्थापना मवाळ युग (1885 ते 1905) जहाल युग (1905 ते 1920) बंगालची फाळणी वंगभंग चळवळ ब्रिटिश सरकारची दडपशाही |
|
असहकार चळवळ | गांधीजींचे दक्षिण आफ्रिकेतील कार्य खेडा सत्याग्रह अहमदाबादचा कामगार लढा जालियनवाला बाग हत्याकांड रौलट कायद्याविरुद्ध सत्याग्रह खिलाफत चळवळ असहकार चळवळ सायमन कमिशन |
|
सविनय कायदेभंग चळवळ | पेशावरचा सत्याग्रह सोलापूरचा सत्याग्रह धारासना सत्याग्रह गांधी-आयर्विन करार पुणे करार |
|
स्वातंत्र्यलढ्याचे अंतिम पर्व | 1935 चा कायदा दुसरे महायुद्ध आणि राष्ट्रीय सभा छोडो भारत चळवळ जनआंदोलनाला प्रारंभ चलेजाव चळवळीचे महत्त्व भारतीय नौदल व विमान दलातील उठाव |
|
सशस्त्र क्रांतिकारी चळवळ | बंगालमधील क्रांतिकारी चळवळ इंडिया हाउस गदर चळवळ हिंदुस्थान सोशॅलिस्ट रिपब्लिकन असोसिएशन |
|
समतेचा लढा | शेतकरी चळवळ कामगार संघटन समाजवादी चळवळ स्त्रियांची चळवळ दलित चळवळ |
|
स्वातंत्र्यप्राप्ती | वेव्हेल योजना त्रिमंत्री योजना भारतीय स्वातंत्र्याचा कायदा स्वातंत्र्यप्राप्ती |
|
स्वातंत्र्यलढ्याची परिपूर्ण | संस्थानांचे भारतात विलीनीकरण हैदराबाद मुक्तिसंग्राम फ्रेंच वसाहतींचे विलीनीकरण |
|
महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती | संयुक्त महाराष्ट्र परिषद जे.व्ही.पी.समिती (त्रिसदस्य समिती) राज्य पुनर्रचना आयोग संयुक्त महाराष्ट्र समितीची स्थापना |
|
नागरिकशास्त्र | संसदीय शासन पद्धतीची ओळख | संसदीय शासनपद्धती संसदीय शासनपद्धती आपण का स्वीकारली? अध्यक्षीय शासनपद्धती |
भारताची संसद | लोकसभा राज्यसभा संसदेची कार्ये संसद कायदे कसे तयार करते? |
|
केंद्रीय कार्यकारी मंडळ | संघशासनाची रचना राष्ट्रपती प्रधानमंत्री आणि मंत्रिमंडळ संसद मंत्रिमंडळावर कसे नियंत्रण ठेवते? |
|
भारतातील न्यायव्यवस्था | न्यायमंडळाची रचना न्यायालयीन सक्रियता भारतातील कायदा पद्धतीच्या शाखा |
|
राज्यशासन | राज्यशासनाचे विधिमंडळ महाराष्ट्राचे विधिमंडळ विधान परिषद मुख्यमंत्री व मंत्रिमंडळ |
|
नोकरशाही | नोकरशाहीचे स्वरूप भारतातील नोकरशाहीचे महत्त्व सनदी सेवांचे प्रकार मंत्री व सनदी सेवक |
|
भूगोल | स्थानिक वेळ व प्रमाण वेळ | स्थानिक वेळ प्रमाण वेळ भारतीय प्रमाण वेळ जागतिक प्रमाण वेळ |
पृथ्वीचे अंतरंग | पृथ्वीच्या अंतरंगाची रचना भूकवच महासागरीय कवच खंडीय कवच |
|
आर्द्रता व ढग | बाष्पीभवन वातावरणातील आर्द्रता सांद्रीभवन/घनीभवन ढग व ढगांचे प्रकार |
|
सागरतळरचना | महासागराची तळरचना सागरी संचयन |
|
सागरी प्रवाह | क्षितिज समांतर (पृष्ठीय) सागरी प्रवाह सागरी प्रवाहांचे मानवी जीवनावरील परिणाम खोलवर वाहणारे सागरी प्रवाह |
|
भूमी उपयोजन | भूमी उपयोजन संक्रमण प्रदेश व उपनगर नियोजित शहरे जमिनीची मालकी व मालकी हक्क मिळकत पत्रिका (प्रॅापर्टी कार्ड) |
|
लोकसंख्या | लोकसंख्या वाढ लोकसंख्या वितरण लिंग गुणोत्तर स्थलांतर मानवी विकास निर्देशांक महाराष्ट्रातील लोकसंख्येची घनता |
|
उद्योग | उद्योगाच्या स्थानिकीकरणाचे घटक उद्योगांचे स्वरूपानुसार वर्गीकरण कृषीवर आधारित उद्योग महाराष्ट्र राज्य औद्योगिक विकास महामंडळ (M.I.D.C.) माहिती तंत्रज्ञान उद्योग |
|
नकाशाप्रमाण | प्रमाणाचे प्रकार रेषाप्रमाणाचे महत्त्व बृहतप्रमाण व लघुप्रमाण नकाशे |
|
क्षेत्रभेट | क्षेत्रभेटीची पूर्वतयारी प्रश्नावली अहवाल लेखन |
शैक्षणिक वर्ष 2022-23 करीता महाराष्ट्र शिक्षण मंडळाच्या अंतर्गत असणार्या इयत्ता 8 वी च्या महत्त्वाच्या तीन विषयातील महत्त्वाचे टॉपिक वर दिले आहेत. शिक्षण मंडळाने इतर काही भाषा शिकणे देखील अनिवार्य केले आहे, त्यांचे तपशील आपल्याला महाराष्ट्र बोर्डच्या अधिकृत पाठ्यपुस्तकात मिळतील.
महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता आठवी 2023 – अभ्यासासाठी महत्त्वाच्या टिप्स
प्र 1. मला इयत्ता आठवीच्या गणित आणि सामान्य विज्ञान विषयाकरिता महत्त्वाचे टॉपिक्स कोठे मिळतील?
उत्तर. या ब्लॉगमध्ये इयत्ता आठवीच्या गणित आणि विज्ञान विषयाकरिता महत्त्वाचे टॉपिक्स दिले आहेत. तसेच या टॉपिकवरील प्रश्न, व्हिडिओ देखील आमच्या www.embibe.com या प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध आहेत.
प्र 2. महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता आठवीचा अभ्यासक्रम मला कोठे सापडेल?
उत्तर. इयत्ता आठवीचा तपशीलवार अभ्यासक्रम आपल्याला आमच्या “महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता आठवी 2023- परीक्षेचा अभ्यासक्रम” या ब्लॉगमध्ये मिळेल.
प्र 3. महाराष्ट्र बोर्ड आठवीमधील महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स जाणून घेण्याचे काय फायदे आहेत?
उत्तर. इयत्ता आठवीमधील महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स जाणून घेतल्यास, विद्यार्थ्यांना जास्त महत्त्व असलेल्या धड्यांचा किंवा टॉपिकचा अभ्यास करणे सोपे होते, तसेच विद्यार्थी त्या धड्यांची परीक्षेसाठी चांगली तयारी करू शकतात आणि जास्तीत जास्त गुण सहजपणे मिळवू शकतात.
प्र 4. मी भाषा विषयांकरिता महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स कसे जाणून घेऊ शकतो?
उत्तर. भाषा विषयांकरिता महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्सचे महाराष्ट्र बोर्डकडून विविध निकषांच्या आधारे वर्गीकरण करून देण्यात आले आहे जसे की, वाचन कौशल्य, लेखन कौशल्य, व्याकरण इत्यादी.
प्र 5. मला महाराष्ट्र बोर्ड 8 वी मध्ये कोणकोणते विषय समाविष्ट आहेत?
उत्तर. इयत्ता 8 वी मध्ये मराठी, इंग्रजी, गणित, सामान्य विज्ञान, सामाजिक शास्त्रे, हिंदी-संस्कृत आणि अन्य काही भाषा विषयांचा समावेश होतो.
आम्हाला आशा आहे की, “महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता आठवी 2023: महत्त्वाचे धडे आणि टॉपिक्स” या टॉपिकवरील ब्लॉग आपल्यासाठी उपयुक्त ठरला असेल. महाराष्ट्र बोर्ड इयत्ता 8 वी बद्दलची नवीन माहिती आणि अपडेट जाणून घेण्यासाठी Embibe च्या संपर्कात रहा.