ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11

પરીક્ષાનો સાર

ધોરણ 11 માટે નોંધાયેલા તમામ વિદ્યાર્થીઓ માટે ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડના માર્ગદર્શન અનુસાર શાળા પ્રત્યેક 50% ગુણભાર સાથે બે સત્ર પરીક્ષાઓનું આયોજન કરે છે.

બોર્ડનું નામ	ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ
સ્થાપના	1965
મુખ્યાલયનું સરનામું	ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ, સેક્ટર 10B, જૂના સચિવાલયની નજીક, ગાંધીનગર-382010
પરીક્ષાનું સ્તર	શાળાકીય સ્તર
પરીક્ષાનો પ્રકાર	ઓફલાઈન
પ્રસારનું સંચાલન	સત્ર
પરીક્ષાનું માધ્યમ	અંગ્રેજી,હિન્દી અથવા ગુજરાતી
સત્તાવાર વેબસાઈટ	https://www.gseb.org

પરીક્ષા અસરકારક રીતે પૂર્ણ કરવા માટે, વિદ્યાર્થીઓએ દરેક વિષયમાં ઓછામાં ઓછા 33% ગુણ મેળવ્યા હોવા જોઈએ.

વૈકલ્પિક ભાષાઓ સિવાય તમામ વિષયો માટે પ્રશ્નપેપરનું માધ્યમ અંગ્રેજી, હિન્દી અથવા ગુજરાતીમાં છે. પરીક્ષાનો સમયગાળો 3 કલાકનો છે. 

દરેક વિષય માટે માર્કની વહેંચણી નીચે પ્રમાણે છે:

વિષય	મહત્તમ ગુણ
અંગ્રેજી/હિન્દી/સંસ્કૃત/ગુજરાતી/ઉર્દૂ	50
ગણિત	50
ભૌતિકવિજ્ઞાન	50
ભૌતિકવિજ્ઞાન પ્રાયોગિક	50
રસાયણવિજ્ઞાન	50
રસાયણવિજ્ઞાન પ્રાયોગિક	50
જીવવિજ્ઞાન	50
જીવવિજ્ઞાન પ્રાયોગિક	50
કમ્પ્યૂટર	50
કમ્પ્યૂટર પ્રાયોગિક	50

સત્તાવાર વેબસાઇટ લિંક

https://www.gseb.org/

પરીક્ષાનો અભ્યાસક્રમ

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ગણિતનો અભ્યાસક્રમ

પ્રકરણ નંબર	પ્રકરણ	વિષયો
ભાગ I
1	ગાણિતિક તર્ક	ગાણિતિક રીતે સ્વીકાર્ય વિધાનો. જો અને માત્ર જો (જરુરી અને પર્યાપ્ત) શરત, “સૂચિત”, “અને/અથવા”, “દ્વારા સૂચિત”, “અને”, “અથવા”, “અસ્તિત્વમાં છે” ની સમજ એકત્રિત કરીને શબ્દો/શબ્દસમૂહોને જોડવા અને વાસ્તવિક જીવન અને ગણિત સાથે સંબંધિત વિવિધ ઉદાહરણો દ્વારા તેમનો ઉપયોગ. જોડતા શબ્દો, વિરોધાભાસ, વાર્તાલાપ અને વિરોધાભાસી વચ્ચેના તફાવતનો સમાવેશ કરતા વિધાનોને માન્ય કરવા.
2	ગણ સિદ્ધાંત	ગણ અને તેમની રજૂઆતો, ખાલી ગણ, સાન્ત ગણ અને અનંત ગણ, સમાન ગણ, ઉપગણ, વાસ્તવિક સંખ્યાઓના ગણના ઉપગણ ખાસ કરીને અંતરાલો (નિર્દેશન સાથે). ઘાતગણ. સાર્વત્રિક ગણ. વેન-આકૃતિ. ગણના યોગગણ અને છેદગણ. ગણનો તફાવત. ગણનો પૂરકગણ. પૂરકગણના ગુણધર્મો
3	સંબંધ અને વિધેય	ક્રમયુક્ત જોડ. ગણનો કાર્તેઝિય ગુણાકાર. બે સાન્ત ગણના કાર્તેઝિય ગુણાકારના ઘટકોની સંખ્યા. વાસ્તવિકના તેના પોતાની સાથેના ગણના કાર્તેઝિય ગુણાકાર (R x R x R સુધી). સંબંધની વ્યાખ્યા, ચિત્રાત્મક આકૃતિઓ, પ્રદેશ, સહપ્રદેશ અને વિસ્તારનો સંબંધ. સંબંધના વિશિષ્ટ પ્રકાર તરીકે વિધેય. વિધેયની ચિત્રાત્મક રજૂઆત, પ્રદેશ, વિધેયનો સહપ્રદેશ અને વિસ્તાર. વાસ્તવિક સંખ્યાના વિધેયો, આ વિધેયઓના પ્રદેશ અને વિસ્તાર, અચળાંક, નિત્યસમ, બહુપદી, સંમેય, માનાંક, ચિહ્નન, ઘાતાંકીય, લઘુગણકીય અને સૌથી મોટા પૂર્ણાંક વિધેયો તેમના આલેખ સાથે. વિધેયોના સરવાળા, બાદબાકી, ગુણાકાર અને ભાગાકાર.
4	ત્રિકોણમિતિય વિધેયો	ધન અને ઋણ ખૂણાઓ. રેડિયન અને ડિગ્રીમાં ખૂણાઓનું માપન અને એક માપનમાંથી બીજામાં રૂપાંતરણ. એકમ વર્તુળની મદદથી ત્રિકોણમિતિય વિધેયોની વ્યાખ્યા. બધા x માટે, નિત્યસમ sin2x + cos2x = 1 ની વાસ્તવિકતા. ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના ચિહ્નો. ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના સહપ્રદેશ અને વિસ્તાર અને તેમના આલેખ. sin (x±y) અને cos (x±y) ને sin x, sin y, cos x અને cos y ના સંદર્ભમાં તારવો અને તેની સરળ ઉપયોગિતા. નીચે પ્રમાણેની જેમ નિત્યસમ તારવો sin2x, cos2x, tan2 x, sin3x, cos3x અને tan3x ને સંબંધિત નિત્યસમ. siny = sina, cosy = cosa અને tany = tana પ્રકારના ત્રિકોણમિતિય સમીકરણોનો સામાન્ય ઉકેલ.
5	ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના વિશિષ્ટ મૂલ્યો અને આલેખો	પ્રાસ્તાવિક, અક્ષ પર T-બિંદુએ T-વિધેયના મૂલ્યો, P ના યામો, ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના આલેખ, સામાન્ય માપન અને તેના ત્રિકોણમિતિય વિધેયો સાથેના ખૂણા.
6	સુરેખ રેખાઓ	અગાઉના વર્ગોમાંથી દ્વિ-પરિમાણીય ભૂમિતિના સારને યાદ કરો. ઊગમબિંદુનું સ્થાનાંતર. રેખાનો ઢાળ અને બે રેખાઓ વચ્ચેનો ખૂણો. રેખાના જુદા-જુદા સ્વરૂપોનાં સમીકરણો: અક્ષને સમાંતર, બિંદુ-ઢાળ સ્વરુપ, ઢાળ-અંતઃખંડ સ્વરુપ, બે બિંદુ સ્વરુપ, અંતઃખંડ સ્વરુપ અને સામાન્ય સ્વરુપ. રેખાનું સામાન્ય સમીકરણ. બે રેખાઓના છેદબિંદુના બિંદુમાંથી પસાર થતી રેખાઓના જૂથનું સમીકરણ. રેખાથી બિંદુનું અંતર.
7	ક્રમચય અને સંચય	ગણતરીનો મૂળભૂત સિદ્ધાંત. ક્રમગુણિત n. (n!) ક્રમચય અને સંચય, npr અને ncr માટેના સૂત્રની પ્રાપ્તિ અને તેમના જોડાણ, સામાન્ય ઉપયોગો.
8	સુરેખ અસમતાઓ	સુરેખ અસમતાઓ. એક ચલમાં સુરેખ અસમતાઓનો બૈજિક ઉકેલ અને સંખ્યા રેખા પર તેની રજૂઆત. બે ચલોની સુરેખ અસમતાઓનું આલેખીય નિરુપણ. બે ચલમાં સુરેખ અસમતાઓની સંહતિનો ઉકેલ શોધવાની આલેખીય પદ્ધતિ.
9	પ્રસાર	પ્રાસ્તાવિક, પ્રસારનાં માપ, વિસ્તાર, સરેરાશ વિચલન, મધ્યસ્થ, પ્રમાણિત વિચલન.
10	સંભાવના	યાદચ્છિક પ્રયોગો; પરિણામો, નિદર્શાવકાશો (ગણની રજૂઆત). ઘટનાઓ; ઘટનાનો ઉદ્દભવ, ‘not’, ‘and’ અને ‘or’ ઘટનાઓ, નિઃશેષ ઘટનાઓ, પરસ્પર નિઃશેષ ઘટનાઓ, પૂર્વધારણાયુક્ત (સૈદ્ધાંતિક રીતે ગણ) સંભાવના, અગાઉના વર્ગોના અન્ય વાદ સાથેનો સંબંધ, ઘટનાની સંભાવના, ‘not’, ‘and’ અને ‘or’ ઘટનાઓની સંભાવના,
ભાગ II
1	ગાણિતિક અનુમાનનો સિદ્ધાંત	અનુમાન દ્વારા સાબિતીની પ્રક્રિયા, પ્રાકૃતિક સંખ્યાઓને વાસ્તવિક સંખ્યાઓના ઓછામાં ઓછા અનુમાનિત ઉપગણ તરીકે અવલોકન કરીને પદ્ધતિના ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવું. ગાણિતિક અનુમાનનો સિદ્ધાંત અને સરળ ઉપયોગો.
2	સંકર સંખ્યાઓ	સંકર સંખ્યાઓની જરુરિયાત, ખાસ કરીને -1, એ અમુક દ્વિઘાત સમીકરણોને ઉકેલવાની અસમર્થતા દ્વારા પ્રેરિત, સંકર સંખ્યાઓના બૈજિક ગુણધર્મો. આર્ગન્ડ આકૃતિ અને સંકર સંખ્યાઓનું ધ્રુવીય સ્વરુપ. બીજગણિતના મૂળભૂત પ્રમેયનું વિધાન, સંકર સંખ્યાઓના તંત્રમાં દ્વિઘાત સમીકરણનો ઉકેલ (વાસ્તવિક અચળાંકો સાથે). સંકર સંખ્યાઓનું વર્ગમૂળ.
3	દ્વિપદી પ્રમેય	ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિકોણ, ધન પૂર્ણાંક ઘાતાંક માટે દ્વિપદી પ્રમેયના વિધાનો અને સાબિતી. પાસ્કલનો ત્રિકોણ, દ્વિપદી પ્રમેયમાં વ્યાપક અને મધ્યમ પદો, સરળ ઉપયોગો.
4	સરવાળા અને ગુણાકારના સૂત્રો	પ્રાસ્તાવિક, સરવાળાના સૂત્રો, સંલગ્ન સંખ્યાઓ માટેના અન્ય સૂત્રો, કેટલાક અગત્યના પરિણામો.
5	ગુણકો અને સહગુણકો માટે ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના મૂલ્યો	પ્રાસ્તાવિક, 2 ના ત્રિકોણમિતિય વિધેયો, 3 ના ત્રિકોણમિતિય વિધેયો, શરતી નિત્યસમો.
6	ત્રિકોણમિતિય સમીકરણો અને ત્રિકોણના ગુણધર્મો	પ્રાસ્તાવિક, ત્રિકોણમિતિય સમીકરણો, ત્રિકોણના ગુણધર્મો.
7	શ્રેણી અને શ્રેઢી	શ્રેણી અને શ્રેઢી. સમાંતર શ્રેણી (A. P.). સમાંતર મધયક (A.M.) સમગુણોત્તર શ્રેણી (G.P.), G.P. નું સામાન્ય સ્વરુપ, G.P. ના n પદોનો સરવાળો, અનંત G.P. અને તેનો સરવાળો, સમગુણોત્તર મધયક (G.M.), A.M. અને G.M. વચ્ચેનો સંબંધ, નીચેના વિશિષ્ટ સરવાળા માટેના સૂત્રો.
8	શંકુ	શંકુનો પરિચ્છેદ, વર્તુળ, ઉપવલય, પરવલય, અતિવલય, બિંદુ, સુરેખ રેખા અને વિસર્જિત શંકુ પરિચ્છેદ તરીકે છેદતી રેખાઓની જોડ. પ્રમાણિત સમીકરણો અને પરવલય, ઉપવલય અને અતિવલયના સરળ ગુણધર્મો. વર્તુળનું પ્રમાણિત સમીકરણ. .
9	ત્રિપરિમાણીય ભૂમિતિ	ત્રિપરિમાણોમાં યામાક્ષો અને યામ-સમતલો. બિંદુનાં યામો. બે બિંદુઓ વચ્ચેનું અંતર અને વિભાજન સૂત્ર.
10	લક્ષ	પ્રાસ્તાવિક અને ઈતિહાસ, લક્ષનો સાહજિક ખ્યાલ, લક્ષની ઔપચારિક વ્યાખ્યા, લક્ષનું બીજગણિત, સંમેય વિધેયનું લક્ષ, ત્રિકોણમિતિય લક્ષ.
11	વિકલન	પ્રાસ્તાવિક, ઔપચારિક વ્યાખ્યા અને ઉદાહરણો, બીજગણિતની વ્યાખ્યા, કેટલાક પ્રમાણિત સ્વરુપો.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ભૌતિકવિજ્ઞાનનો અભ્યાસક્રમ

પ્રકરણ નંબર	પ્રકરણ	વિષયો
ભાગ I
1	ભૌતિક જગત	ભૌતિકવિજ્ઞાન-કાર્યક્ષેત્ર અને ઉત્તેજના; ભૌતિકવિજ્ઞાનમાં નિયમોની પ્રકૃતિ; ભૌતિકવિજ્ઞાન, ટેક્નોલૉજી અને સમાજ
2	માપન અને તંત્રના એકમો	માપનની જરુરિયાત: માપનના એકમો; એકમોનું તંત્ર; SI એકમો, મૂળભૂત અને સાધિત એકમો. લંબાઈ, દળ અને સમયના માપનો; માપિત સાધનની સચોટતા અને ચોકસાઈ; માપનમાં ત્રુટિ; સાર્થક અંકો. ભૌતિક રાશિઓના પરિમાણો, પારિમાણિક વિશ્લેષણ અને તેના ઉપયોગો.
3	સુરેખપથ પર ગતિ	નિર્દેશફ્રેમ, સુરેખપથ પર ગતિ: સ્થાન-સમય આલેખ, ઝડપ અને વેગ. ગતિને વર્ણવવા માટે વિકલન અને સંકલનના પ્રાથમિક ખ્યાલો, નિયમિત અને અનિયમિત ગતિ, સરેરાશ ઝડપ અને તાત્ક્ષણિક વેગ, નિયમિત પ્રવેગી ગતિ, વેગ-સમય અને સ્થાન-સમય આલેખ.નિયમિત પ્રવેગી ગતિ માટેના સંબંધો (આલેખીય નિરુપણ).
4	સમતલમાં ગતિ	અદિશ અને સદિશ રાશિઓ; સ્થાન અને સ્થાનાંતર સદિશો, સામાન્ય સદિશો અને તેના સંકેતો; સદિશોની સમાનતા, વાસ્તવિક સંખ્યા વડે સદિશોનો ગુણાકાર; સદિશોનો સરવાળો અને બાદબાકી, સાપેક્ષ વેગ, એકમ સદિશ; સમતલમાં સદિશોનું વિભાજન, લંબચોરસીય ઘટકો, સદિશોના અદિશ અને સદિશ ગુણાકાર. સમતલમાં ગતિ, નિયમિત વેગ અને નિયમિત પ્રવેગી પ્રક્ષેપિત ગતિના કિસ્સાઓ, નિયમિત વર્તુળાકાર ગતિ.
5	ગતિના નિયમો	બળનો સાહજિક ખ્યાલ, જડત્વ, ન્યૂટનનો ગતિનો પહેલો નિયમ; વેગમાન અને ન્યૂટનનો ગતિનો બીજો નિયમ; આઘાત; ન્યૂટનનો ગતિનો ત્રીજો નિયમ. રેખીય વેગમાનના સંરક્ષણનો નિયમ અને તેના ઉપયોગો. બિંદુગામી બળોનુ સંતુલન, સ્થિત અને ગતિક ઘર્ષણ, ઘર્ષણના નિયમો, રોલિંગ ઘર્ષણ, ઊંજણ. નિયમિત વર્તુળાકાર ગતિનું ગતિશાસ્ત્ર: કેન્દ્રગામી બળ, વર્તુળાકાર ગતિના ઉદાહરણો: (સમતલ વર્તુળાકાર રસ્તા પર વાહન, ઢોળાવવાળા રસ્તા પર વાહન).
6	કાર્ય,ઊર્જા અને પાવર	અચળ બળ અને ચલબળ વડે થતું કાર્ય; ગતિઊર્જા, કાર્યઊર્જા પ્રમેય, પાવર. સ્થિતિઊર્જાનો સંકેત, સ્પ્રિંગની સ્થિતિઊર્જા, સંરક્ષી બળો: યાંત્રિક ઊર્જાનું સંરક્ષણ (ગતિઊર્જા અને સ્થિતિઊર્જા); અસંરક્ષી બળો: ઊર્ધ્વ વર્તુળમાં ગતિ; એક અને દ્વિ પરિમાણમાં સ્થિતિસ્થાપક અને અસ્થિતિસ્થાપક સંઘાત.
7	ઉષમાવહન	પ્રસ્તાવના, ઉષમાવહન,ઉષ્માનયન, ઉષ્માવિકિરણ, સંપૂર્ણ કાળો પદાર્થ અને કાળા પદાર્થનું વિકિરણ, કિર્ચોફનો નિયમ, વીનનો સ્થાનાંતર નિયમ, સ્ટિફન-બૉલ્ટઝમૅનનો નિયમ, ન્યૂટનનો શીતનનો નિયમ, ગ્રીનહાઉસ અસર.
8	વાયુનો ગતિવાદ	આદર્શ વાયુની અવસ્થાનું સમીકરણ, વાયુને સંકોચિત કરવામાં થયેલ કાર્ય, વાયુઓનો ગતિવાદ – ધારણાઓ, દબાણનો ખ્યાલ. તાપમાનનું ગતિકીય અર્થઘટન; વાયુ અણુઓની rms ઝડપ; મુક્તતાના અંશો, ઊર્જાના સમવિભાજનનો નિયમ (ફક્ત વિધાન) અને વાયુઓની વિશિષ્ટ ઉષ્મા ક્ષમતાના ઉપયોગો, સરેરાશ મુક્તપથનો ખ્યાલ, ઍવોગેડ્રો અંક.
ભાગ II
1	કણોના તંત્રનું ગતિશાસ્ત્ર	પ્રસ્તાવના, એક પરિમાણમાં કણોના તંત્રનું દ્રવ્યમાન કેન્દ્ર, ત્રિપરિમાણમાં n-કણોના તંત્રનું દ્રવ્યમાન કેન્દ્ર, રેખીય વેગમાનના સંરક્ષણનો નિયમ, દ્રઢ પદાર્થનું દ્રવ્યમાન કેન્દ્ર, નિયમિત ઘનતા ધરાવતા પાતળા સળિયાનું દ્રવ્યમાન કેન્દ્ર.
2	ચાકગતિ	જડત્વની ચકમાત્રા, ચક્રાવર્તન ત્રિજ્યા, સાદા ભૌમિતિક પદાર્થો માટે જડત્વની ચાકમાત્રાના મૂલ્યો (વિકલન નહીં). સમાંતર અને લંબ અક્ષોના પ્રમેયના વિધાનો અને તેના ઉપયોગો.
3	ગુરુત્વાકર્ષણ	ગ્રહોની ગતિના કૅપ્લરના નિયમો, ગુરુત્વાકર્ષણનો સાર્વત્રિક નિયમ. પૃથ્વીના ગુરુત્વથી ઉદ્દભવતો પ્રવેગ અને ઊંચાઈ અને ઊંડાઈ સાથે તેમાં થતા ફેરફારો. ગુરુત્વસ્થિતિ ઊર્જા અને ગુરુત્વ સ્થિતિમાન, નિષ્ક્રમણ ઝડપ, ઉપગ્રહનો કક્ષીય વેગ, ભૂસ્થિર ઉપગ્રહો.
4	ઘન પદાર્થોના યાંત્રિક ગુણધર્મો	સ્થિતિસ્થાપક વર્તણૂંક, પ્રતિબળ-વિકૃતિ સંબંધ, હૂકનો નિયમ, યંગ મૉડયુલસ,કદ સ્થિતિસ્થાપક અંક, દ્રઢતાનો આકાર સ્થિતિસ્થાપક અંક, પોઈસન ગુણોત્તર; સ્થિતિસ્થાપક ઊર્જા.
5	તરલ યંત્રશાસ્ત્ર	તરલની ઊંચાઈને લીધે દબાણ; પાસ્કલનો નિયમ અને તેના ઉપયોગો (હાઈડ્રોલિક લિફ્ટ અને હાઈડ્રોલિક બ્રેક), તરલના દબાણ પર ગુરુત્વાકર્ષણની અસર. શ્યાનતા, સ્ટૉક્સનો નિયમ, અંતિમ વેગ, ધારારેખી વહન અને પ્રક્ષુબ્ધ વહન, ક્રાંતિક વેગ, બર્નુલીનો સિદ્ધાંત અને તેના ઉપયોગો. પૃષ્ઠઊર્જા અને પૃષ્ઠતાણ, સંપર્કકોણ, વક્રસપાટીની અંદર વધારાનું દબાણ, પૃષ્ઠતાણનો ઉપયોગ, બૂંદનો ખ્યાલ, પરપોટા અને કેશનળીમાં પ્રવાહીનું ઊંચે ચઢવું.
6	ઉષ્માગતિશાસ્ત્ર	ઉષ્મીય સંતુલન અને તાપમાનની વ્યાખ્યા (ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો શૂન્ય નિયમ), ઉષ્મા, કાર્ય અને આંતરિક ઊર્જા. ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો પ્રથમ નિયમ, સમતાપી અને સમોષ્મી પ્રક્રિયાઓ. ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો બીજો નિયમ: પ્રતિવર્તી અને અપ્રતિવર્તી પ્રક્રિયાઓ, ઉષ્મા એન્જીન અને રેફ્રિજરેટર.
7	દોલનો	આવર્ત ગતિ – આવર્તકાળ, આવૃત્તિ, સમયના વિધેય તરીકે સ્થાનાંતર. સરળ આવર્ત ગતિ (S.H.M) અને તેનું સમીકરણ; કળા; ભારિત સ્પ્રિંગના દોલનો – પુનઃસ્થાપક બળ અને બળ અચળાંક; S.H.M માં ઊર્જા. ગતિઊર્જા અને સ્થિતિઊર્જા; તેના આવર્તકાળ માટે સાદા લોલકની તારવણીનું સૂત્ર. મુક્ત, બળપ્રેરિત અને અવમંદિત દોલનો (માત્ર ગુણાત્મક વિચાર), અનુનાદ.
8	તરંગો	તરંગગતિ: લંબગત અને સંગત તરંગો, ગતિ કરતા તરંગની ઝડપ, પ્રગામી તરંગ માટે સ્થાનાંતર સંબંધ, તરંગોના સંપાતીકરણનો સિદ્ધાંત, તરંગોનું પરાવર્તન, દોરી અને ખુલ્લી નળીમાં સ્થિત તરંગો, મૂળભૂત મોડ અને હાર્મોનિક, સ્પંદ, ડૉપ્લર અસર.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 રસાયણવિજ્ઞાનનો અભ્યાસક્રમ 

પ્રકરણ નંબર	વિષય	વિષયો
ભાગ I
1	રસાયણવિજ્ઞાનની પાયાની સંકલ્પનાઓ	સામાન્ય પરિચય: રસાયણવિજ્ઞાનનું મહત્વ અને કાર્યક્ષેત્ર. દ્રવ્યનો સ્વભાવ, રાસાયણિક સંયોજનોના નિયમો, ડાલ્ટનનો પરમાણ્વીય સિદ્ધાંત: તત્ત્વો, પરમાણુઓ અને અણુઓનો ખ્યાલ, મોલ સંકલ્પના અને મોલરદળ, બંધારણીય ટકાવારી, આણ્વીય સૂત્ર અને પ્રમાણસૂચક સૂત્ર, રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ, તત્ત્વયોગમિતિ અને તત્ત્વયોગમિતિના આધારે ગણતરીઓ.
2	પરમાણુનું બંધારણ	ઈલેક્ટ્રૉન, પ્રોટોન અને ન્યુટ્રોનની શોધ, પરમાણ્વીય-ક્રમાંક, સમસ્થાનિકો અને સમભારિકો. થૉમસનનો નમૂનો અને તેની મર્યાદાઓ. રુથરફોર્ડનો નમૂનો અને તેની મર્યાદાઓ, બોહરનો નમૂનો અને તેની મર્યાદાઓ, કોશ અને પેટાકોશનો ખ્યાલ, દ્રવ્ય અને પ્રકાશનો દ્વૈત સ્વભાવ, દ્દ-બ્રોગ્લીના સંબંધો, હાઈઝનબર્ગનો અનિશ્ચિતતાનો સિદ્ધાંત, કક્ષકોનો ખ્યાલ, ક્વૉન્ટમ અંકો, s, p અને d કક્ષકોના આકાર, કક્ષકોમાં ઈલેક્ટ્રૉન ભરવા માટેના નિયમો-આઉફબાઉ સિદ્ધાંત, પૌલીનો નિષેધનો સિદ્ધાંત અને હુન્ડનો નિયમ, પરમાણુઓની ઈલેક્ટ્રોનીય રચના, અર્ધ ભરાયેલ અને પૂર્ણ ભરાયેલ પેટાકોશોની સ્થાયીતા.
3	તત્ત્વોનું વર્ગીકરણ અને ગુણધર્મોમાં આવર્તિતા	વર્ગીકરણનું મહત્વ, આવર્ત કોષ્ટકના વિકાસમાં સંક્ષિપ્ત ઈતિહાસ, આધુનિક આવર્ત નિયમ અને આવર્ત કોષ્ટકનું વર્તમાન સ્વરુપ, તત્ત્વોના ગુણધર્મોમાં આવર્તી વલણ – પરમાણ્વીય ત્રિજ્યા, આયનીય ત્રિજ્યા, આયનીકરણ એન્થાલ્પી, ઈલેક્ટ્રૉન પ્રાપ્તિ એન્થાલ્પી, વિદ્યુતઋણતા, સંયોજકતા. 100 કરતા વધુ પરમાણ્વીય-ક્રમાંક ધરાવતા તત્ત્વોનું નામકરણ.
4	રેડોક્ષ પ્રક્રિયાઓ	ઑક્સિડેશન અને રિડક્શનનો ખ્યાલ, રેડોક્ષ પ્રક્રિયાઓ, ઑક્સિડેશન આંક, સંતુલિત રેડોક્ષ પ્રક્રિયાઓ, ઈલેક્ટ્રૉનના ગુમાવવાના અને ઉમેરવાના અને ઑક્સિડેશન આંકમાં ફેરફાર થવાના સંદર્ભમાં, રેડોક્ષ પ્રક્રિયાઓના ઉપયોગો.
5	હાઈડ્રોજન	આવર્ત કોષ્ટકમાં હાઈડ્રોજનનું સ્થાન, પ્રાપ્તિસ્થાન, સમસ્થાનિકો, બનાવટ, હાઈડ્રોજનના ગુણધર્મો અને ઉપયોગો, હાઈડ્રાઈડ-આયનીય સહસંયોજક અને આંતરાલીય; પાણીના ભૌતિક અને રાસાયણિક ગુણધર્મ,ભારે પાણી, હાઈડ્રોજન પૅરોક્સાઈડ – બનાવટ, પ્રક્રિયાઓ અને બંધારણ અને ઉપયોગિતા; બળતણ તરીકે હાઈડ્રોજન.
6	s- વિભાગના તત્ત્વો (આલ્કલી અને આલ્કલાઈન પૃથ્વી તત્ત્વો)	વિભાગ 1 અને વિભાગ 2 ના તત્ત્વો, સામાન્ય પરિચય, ઈલેકટ્રૉનીય સંરચના, પ્રાપ્તિસ્થાન, દરેક વિભાગના પ્રથમ તત્ત્વનો અનિયમિત ગુણધર્મ, વિકર્ણ સંબંધ, ગુણધર્મોના ફેરફારનું વલણ (જેમ કે, આયનીકરણ એન્થાલ્પી, પરમાણ્વીય અને આયનીય ત્રિજ્યા), ઑક્સિજન સાથેના રાસાયણિક ક્રિયાત્મકતામાં વલણ, પાણી, હાઈડ્રોજન અને હેલોજન, ઉપયોગો.
7	કાર્બનિક રસાયણવિજ્ઞાનના પાયાના સિદ્ધાંતો	સામાન્ય પ્રસ્તાવના, શુદ્ધિકરણની પદ્ધતિઓ, ગુણાત્મક અને માત્રાત્મક વિશ્લેષણ, કાર્બનિક સંયોજનોનું વર્ગીકરણ અને IUPAC નામકરણ. સહસંયોજક બંધમાં ઈલેક્ટ્રૉન વિસ્થાપન: પ્રેરક અસર, ઈલેકટ્રૉમેરિક અસર, સસ્પંદન અને અતિસંયુગ્મન. સહસંયોજક બંધનું સમવિભાજન અને વિષમ વિભાજન વિખંડન: મુક્તમૂલક, કાર્બાનૅટાયન, કાર્બનાયન, ઈલેક્ટ્રૉન અનુરાગી પ્રક્રિયક અને કેન્દ્રાનુરાગી પ્રક્રિયક, કાર્બનિક પ્રક્રિયાઓના પ્રકારો.
ભાગ II
1	રાસાયણિક બંધન અને આણ્વીય રચના	વેલેન્સ ઈલેક્ટ્રૉન, આયનીય બંધ, સહસંયોજક બંધ, બંધ પ્રાચલો, લૂઈસની રચના, સહસંયોજક બંધની ધ્રુવીય લાક્ષણિકતા, આયનીય બંધની સહસંયોજક લાક્ષણિકતા, સંયોજકતા બંધનવાદ, સસ્પંદન, VSEPR નમૂનો, સંકરણનો ખ્યાલ,કેટલાક સાદા અણુઓનો સમાવેશ કરતા s, p અને d કક્ષકો અને આકારો, સમકેન્દ્રિય દ્વીપરમાણ્વીય અણુઓનો આણ્વીય કક્ષકવાદ (માત્ર ગુણાત્મક વિચાર), હાઈડ્રોજન બંધ.
2	દ્રવ્યની અવસ્થાઓ-વાયુ અને પ્રવાહી	દ્રવ્યની ત્રણ અવસ્થાઓ, આંતરઆણ્વીય પારસ્પરિક ક્રિયા, બંધના પ્રકારો, ગલનબિંદુ અને ઉત્કલનબિંદુ, અણુની સંકલ્પના પર પ્રકાશ પાડતા વાયુ નિયમની ભૂમિકા, બોઈલનો નિયમ, ચાર્લ્સનો નિયમ, ગૅ લ્યુસેકનો નિયમ, ઍવોગેડ્રો નિયમ, આદર્શ વર્તણૂંક, વાયુ સમીકરણની આનુભવિક તારવણી, ઍવોગેડ્રો અંક, આદર્શ વાયુ સમીકરણ. આદર્શ વર્તણૂંકથી વિચલન, વાયુઓનું પ્રવાહીકરણ, ક્રાંતિક તાપમાન, ગતિજ ઊર્જા અને આણ્વીય ઝડપ (પ્રાથમિક ખ્યાલ), પ્રવાહી અવસ્થા – બાષ્પદબાણ, સ્નિગ્ધતા અને પૃષ્ઠતાણ (માત્ર ગુણાત્મક વિચાર, (ગાણિતિક વિચલન નથી).
3	ઉષ્માગતિશાસ્ત્ર	પ્રણાલીની સંકલ્પના અને પ્રણાલીના પ્રકારો, પર્યાવરણ, કાર્ય, ઉષ્મા, ઊર્જા, માત્રાત્મક અને વિશિષ્ટ ગુણધર્મો, અવસ્થા વિધેયો. ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો પ્રથમ નિયમ – આંતરિક ઊર્જા અને એન્થાલ્પી, ઉષ્માધારિતા અને વિશિષ્ટ ઉષ્મા, U અને H નું માપન, હેસનો ઉષ્મા સંકલનનો નિયમ, બંધ વિયોજનની એન્થાલ્પી, દહન, રચના, પરમાણ્વીયકરણ, ઉર્ધ્વપાતન, કલા સંક્રાંતિ, આયનીકરણ, દ્રાવણ અને મંદન, ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો બીજો નિયમ (ટૂંકમાં પરિચય), અવસ્થા વિધેય તરીકે એન્ટ્રોપીનો પરિચય, ગીબ્સ ઊર્જા, સ્વયંસ્ફુરિત અને બિનસ્વયંસ્ફુરિત પ્રક્રમો માટેના ફેરફારો, સંતુલન માટે જડત્વ, ઉષ્માગતિશાસ્ત્રનો ત્રીજો નિયમ (ટૂંકમાં પરિચય).
4	સંતુલન	ભૌતિક અને રાસાયણિક પ્રક્રમમાં સંતુલન, સંતુલનનો ગતિશીલ સ્વભાવ, દળનો નિયમ, સંતુલન અચળાંક, સંતુલનને અસર કરતા પરિબળો-લ શૅટેલિયરનો સિદ્ધાંત, આયનીય સંતુલન- ઍસિડ અને બેઈઝના આયનીકરણ, પ્રબળ અને નિર્બળ વિદ્યુતવિભાજ્ય,આયનીકરણ અંશ, પોલિબેઝિક ઍસિડનું આયનીકરણ, ઍસિડ પ્રબળતા, pH નો ખ્યાલ, ક્ષારનું હાઈડ્રોલિસીસ (પ્રાથમિક ખ્યાલ), સંતૃપ્ત દ્રાવણ, હેન્ડરસન સમીકરણ, દ્રાવ્યતા ગુણાકાર, સમાન આયન અસર (દર્શાવેલા ઉદાહરણો સાથે).
5	કેટલાક p-વિભાગના તત્ત્વો-I	p -વિભાગના તત્ત્વોનો સામાન્ય પરિચય સમૂહ 13 ના તત્ત્વો: સામાન્ય પરિચય, ઈલેકટ્રૉનીય સંરચના, પ્રાપ્તિસ્થાન, ગુણધર્મના ફેરફારો, ઑક્સિડેશન અવસ્થા, રાસાયણિક પ્રતિક્રિયાત્મકતાનું વલણ, સમૂહના પ્રાથમિક તત્ત્વોની અનિયમિત વર્તણૂંક, બોરોન – ભૌતિક અને રાસાયણિક ગુણધર્મો, કેટલાક મહત્ત્વના સંયોજનો: બોરેક્ષ, બોરિક એસિડ, બોરોન હાઈડ્રાઈડ, ઍલ્યુમિનિયમ: એસિડ અને આલ્કલી સાથે પ્રક્રિયા, ઉપયોગો. સમૂહ 13 ના તત્ત્વો: સામાન્ય પરિચય, ઈલેકટ્રૉનીય સંરચના, પ્રાપ્તિસ્થાન, ગુણધર્મના ફેરફારો, ઑક્સિડેશન અવસ્થા, રાસાયણિક પ્રતિક્રિયાત્મકતાનું વલણ, પ્રાથમિક તત્ત્વોની અનિયમિત વર્તણૂંક. કાર્બન-કેટેનેશન, અપરરુપ સ્વરુપ, ભૌતિક અને રાસાયણિક ગુણધર્મો; કેટલાક મહત્ત્વના સંયોજનોના ઉપયોગો: ઑક્સાઈડ.સિલિકોનના મહત્વના સંયોજનો અને કેટલાક ઉપયોગો: સિલિકોન ટેટ્રાક્લોરાઈડ, સિલિકોન, સિલિકેટ અને ઝીઓલાઈટ, તેના ઉપયોગો.
6	હાઈડ્રોકાર્બન	હાઈડ્રોકાર્બનનું વર્ગીકરણ એલિફેટિક હાઈડ્રોકાર્બન: આલ્કેન – નામકરણ, સમઘટકતા, સંરુપણ (માત્ર ઈથેન), ભૌતિક ગુણધર્મો, હૅલોજીનેશનની ક્રિયાવિધિમાં સમાવેશ કરતા મુક્તમૂલકોની રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ, દહન અને ઉષ્મીય વિભાજન. આલ્કેન – નામકરણ, દ્વિબંધનું બંધારણ (ઈથેન), ભૌમિતિક સમઘટકતા, ભૌતિક ગુણધર્મો, બનાવટની પદ્ધતિ, રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ: હાઈડ્રોજનનું ઉમેરણ, હેલોજન, પાણી, હાઈડ્રોજન હેલાઈડ (માર્કોવનીકોવની યોગશીલ અથવા પૅરૉક્સાઈડ અસર), ઓઝોનોલિસીસ, ઑક્સિડેશન, ઈલેક્ટ્રૉન અનુરાગી યોગશીલ પ્રક્રિયા. આલ્કાઈન – નામકરણ, ત્રિબંધનું બંધારણ (ઈથાઈન), ભૌતિક ગુણધર્મો, બનાવટની પદ્ધતિઓ, રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ: આલ્કાઈનનું ઍસિડિક લક્ષણ, હાઈડ્રોજન, હેલોજન, હાઈડ્રોજન હેલાઈડ અને પાણીની યોગશીલ પ્રક્રિયાઓ. ઍરોમૅટિક હાઈડ્રોકાર્બન: પ્રાસ્તાવિક, IUPAC નામકરણ, બેન્ઝિન: સસ્પંદન, ઍરોમૅટિકતા, રાસાયણિક ગુણધર્મો: ઈલેક્ટ્રૉન અનુરાગી વિસ્થાપન પ્રક્રિયા. નાઈટ્રેશન, સલ્ફોનેશન, હેલોજીનેશન, ફ્રિડલ-ક્રાફ્ટ્સ આલ્કાઈલેશન અને એસાઈલેશન, એક વિસ્થાપિત બેન્ઝિનમાં ક્રિયાશીલ સમૂહની સ્થાન નિર્દેશક અસર. કૅન્સરજન્યતા અને વિષાલુતા.
7	પર્યાવરણીય રસાયણવિજ્ઞાન	પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ – હવા, પાણી અને જમીન પ્રદૂષણ, વાતાવરણમાં રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ, ધૂમ્ર-ધુમ્મસ, મુખ્ય વતાવરણીય પ્રદૂષકો, ઍસિડ વર્ષા, ઓઝોન અને તેની પ્રક્રિયાઓ, ઓઝોન સ્તરના ક્ષયનની અસરો, ગ્રીનહાઉસ અસર અને ઔદ્યોગિક કચરાને લીધે થતું ગ્લોબલ-વૉર્મિંગ પ્રદૂષણ, પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે એક વૈકલ્પિક સાધન તરીકે હરિયાળું રસાયણવિજ્ઞાન, પર્યાવરણીય પ્રદૂષણને નિયંત્રિત કરવાના પગલાં.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 જીવવિજ્ઞાનનો અભ્યાસક્રમ

પ્રકરણ નંબર	પ્રકરણ	વિષયો
ભાગ I
1	સજીવ જીવનનું વર્ગીકરણ	જીવંત એટલે શું? જૈવવિવિધતા; વર્ગીકરણની જરૂરિયાત; વર્ગીકરણ અને પદ્ધતિસરની ગોઠવણી; જાતિઓની સંકલ્પના અને વર્ગીકરણ શ્રેણી.
2	વર્ગીકરણના સાધનો	દ્વિનામી નામકરણ; વર્ગીકરણના સંગ્રહસ્થાનોના અભ્યાસક્રમ માટેના સાધનો, પ્રાણી ઉદ્યાનો, હર્બેરીઆ, વનસ્પતિ ઉદ્યાન, ઓળખવિધિ માટેની ચાવીઓ.
3	વનસ્પતિ સૃષ્ટિનું વર્ગીકરણ	મુખ્ય લક્ષણો અને મુખ્ય સમૂહોમાં વનસ્પતિનું વર્ગીકરણ – લીલ, દ્વિઅંગીઓ, ત્રિઅંગીઓ, આવૃત્ત બીજધારી અને અનાવૃત્ત બીજધારી (વિશિષ્ટ અને તારવી શકાય એવા લક્ષણો અને દરેક વિભાગના કેટલાક ઉદાહરણો): આવૃત્ત બીજધારીઓ – સમૂહ,વિશિષ્ટ લાક્ષણિકતા અને ઉદાહરણો સુધીનું વર્ગીકરણ. વનસ્પતિ જીવનચક્રો અને એકાંતરજનન.
4	પ્રાણીસૃષ્ટિનું વર્ગીકરણ	વર્ગીકરણના આધારો: પ્રાણીઓના વિશિષ્ટ લક્ષણો અને વર્ગીકરણ, સમુદાય સ્તર સુધી અમેરુદંડી અને વર્ગ સ્તર સુધી મેરુદંડી (પ્રત્યેક શ્રેણીના વિશિષ્ટ લક્ષણો અને તારવણીના લક્ષણોના અમુક ઉદાહરણો). (સજીવ પ્રાણીઓ અથવા નમૂનાઓને શાળામાં રજૂ કરવા જોઈએ નહીં.)
5	કોષ રચના	કોષવાદ અને જીવનના મૂળભૂત એકમ તરીકે કોષ, આદિકોષકેન્દ્રીય અને સુકોષકેન્દ્રીય કોષની રચના; વનસ્પતિ કોષ અને પ્રાણીકોષ, કોષીય આવરણ; કોષરસપટલ, કોષદીવાલ; કોષીય અંગિકાઓ – રચના અને કાર્યો; અંતઃપટલમય તંત્ર – અંતઃકોષરસજાળ, રિબોઝોમ્સ, ગોલ્ગીકાય, લાયસોઝોમ્સ, રસધાનીઓ; કણાભસૂત્ર, રંજકકણ, સૂક્ષ્મકાય; કોષરસ કંકાલ, પક્ષ્મ, કશા, તારાકેન્દ્ર (સૂક્ષ્મ રચના અને કાર્ય); કોષકેન્દ્ર.
6	જૈવઅણુઓ-I (કાર્બોદિત અને લિપિડ્સ)	જીવંત કોષોના રાસાયણિક ઘટકો: જૈવઅણુઓ, પ્રોટીન્સની રચના અને કાર્યો, કાર્બોદિત, લિપિડ્સ.
7	જૈવઅણુઓ-II (પ્રોટીન્સ, ન્યુક્લિઈક ઍસિડ્સ અને ઉત્સેચકો)	ન્યુક્લિઈક ઍસિડ્સ; ચયાપચયની સંકલ્પના; ઉત્સેચકો – ગુણધર્મો, ઉત્સેચકની કાર્યપદ્ધતિ, પરિબળો, વર્ગીકરણ, સહકારકો.
8	કોષચક્ર અને કોષ વિભાજન	કોષચક્ર, સમભાજન, સમભાજન અને તેનું મહત્વ. .
9	પશુપાલન અને વનસ્પતિ સંવર્ધન	ડેરી ઉદ્યોગ અને તેનું સંચાલન, મરઘાઉછેર, મધમાખી ઉછેર, પ્રાણી સંવર્ધન, જૈવિક રક્ષણાત્મકતા.
10	માનવ સ્વાસ્થ્ય અને રોગો (પ્રતિકારક્તા, રસીકરણ, કેન્સર, Aids)	રોગો શું છે?,મહત્વના સામાન્ય રોગો,આપણા શરીરમાં રોગપ્રતિકારક તંત્ર, AIDS, કેન્સર, દવાઓ અને આલ્કોહૉલનો દુરૂપયોગ
11	સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ અને માનવ કલ્યાણ	ઘરગથ્થુ ઉત્પાદનોમાં સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ, બાયોગૅસના ઉત્પાદનમાં સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ, ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનોમાં સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ.
ભાગ II
1	વનસ્પતિની બાહ્યાકારવિદ્યા – 1 (મૂળ, પ્રકાંડ અને પર્ણ)	જુદી જુદી પેશીઓની અંતઃસ્થ રચના અને કાર્ય અને દ્વિદળીઓ અને એકદળીઓમાં પેશીતંત્ર, દ્વિતીય વૃદ્ધિ.
2	વનસ્પતિની બાહ્યાકારવિદ્યા – 2 (પુષ્પ, ફળ, બીજ અને કુળ)	બાહ્યાકારવિદ્યા અને રૂપાંતરણો: સપુષ્પી વનસ્પતિઓના જુદા જુદા ભાગોની બાહ્યાકારવિદ્યા: મૂળ, પ્રકાંડ, પર્ણ, પુષ્પવિન્યાસ, પુષ્પ, ફળ અને બીજ. કુળોનું વર્ણન: ફેબેસી, સોલેનેસી અને લિલિએસી (પ્રાયોગિક અભ્યાસક્રમના સંબંધિત પ્રયોગો સાથે વ્યવહાર કરવો).
3	સપુષ્પી વનસ્પતિઓની અંતઃસ્થ રચના	પેશીઓ, પેશીતંત્ર, દ્વિદળીઓ અને એકદળીઓની અંતઃસ્થ રચના, દ્વિતીય વૃદ્ધિ.
4	પ્રાણી પેશી	પ્રાણી પેશીઓ; બાહ્યાકારવિદ્યા, જંતુ-વંદાના જુદા જુદા તંત્રો (પાચનતંત્ર, પરિવહન તંત્ર, શ્વસનતંત્ર, ચેતાતંત્ર અને પ્રજનન તંત્ર) ની અંતઃસ્થ રચના અને કાર્યો (માત્ર સંક્ષિપ્તમાં વર્ણન).
5	પ્રાણીઓની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના – 1	અળસિયા અને વંદાની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના.
6	પ્રાણીઓની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના – 2	દેડકાની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના..

પરીક્ષા બ્લુપ્રિન્ટ

ગણિતની રૂપરેખા 

ગણિતના પ્રશ્નપેપર માટે પ્રશ્નોના પ્રકારો

પ્રશ્નોના પ્રકાર	પ્રશ્નોની સંખ્યા	કુલ ગુણ
હેતુલક્ષી પ્રશ્નો	10	10
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-I)	06	12
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-II)	06	18
લાંબા પ્રશ્નો (LA)	02	10
નિબંધ પ્રકારના પ્રશ્નો (EA)	–	–
કુલ	24	50

ભૌતિકવિજ્ઞાનની રૂપરેખા 

ભૌતિકવિજ્ઞાનના પ્રશ્નપેપર માટે પ્રશ્નોના પ્રકારો

પ્રશ્નોના પ્રકાર	પ્રશ્નોની સંખ્યા	કુલ ગુણ
હેતુલક્ષી પ્રશ્નો	10	10
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-I)	06	12
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-II)	06	18
લાંબા પ્રશ્નો (LA)	–	–
નિબંધ પ્રકારના પ્રશ્નો (EA)	02	10
કુલ	24	50

રસાયણવિજ્ઞાનની રૂપરેખા 

રસાયણવિજ્ઞાનના પ્રશ્નપેપર માટે પ્રશ્નોના પ્રકારો

પ્રશ્નોના પ્રકાર	પ્રશ્નોની સંખ્યા	કુલ ગુણ
હેતુલક્ષી પ્રશ્નો	10	10
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-I)	06	12
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-II)	06	18
લાંબા પ્રશ્નો (LA)	02	10
નિબંધ પ્રકારના પ્રશ્નો (EA)	–	–
કુલ	24	50

જીવવિજ્ઞાનની રૂપરેખા 

જીવવિજ્ઞાનના પ્રશ્નપેપર માટે પ્રશ્નોના પ્રકારો

પ્રશ્નોના પ્રકાર	પ્રશ્નોની સંખ્યા	કુલ ગુણ
હેતુલક્ષી પ્રશ્નો	10	10
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-I)	06	12
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-II)	06	18
લાંબા પ્રશ્નો (LA)	02	10
નિબંધ પ્રકારના પ્રશ્નો (EA)	–	–
કુલ	24	50

અંગ્રેજીની રૂપરેખા

ક્રમાંક	વિભાગ	ગુણભાર
1	વાંચન કુશળતા	07
2	લેખન કુશળતા	13
3	વ્યાકરણ	10
4	સાહિત્ય અને પૂરક વાંચન	20
કુલ		50

અંગ્રેજીનાં પ્રશ્નપેપર માટે પ્રશ્નોના પ્રકારો

પ્રશ્નોના પ્રકાર	પ્રશ્નોની સંખ્યા	કુલ ગુણ
હેતુલક્ષી પ્રશ્નો	14	10
અતિ ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (VSA)	10	10
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-I)	07	14
ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો (SA-II)	02	06
લાંબા પ્રશ્નો (LA)	01	04
નિબંધ પ્રકારના પ્રશ્નો (EA)	01	06
કુલ	35	50

તૈયારી ટિપ્સ

• ધોરણ 11 માં, વિદ્યાર્થીઓ વિગતવાર રીતે ઘણા નવા વિષયોમાંથી પસાર થતા હોય છે. તેથી, તમામ વિષયોની પાયાની સમજ પ્રબળ હોય એ મહત્વનું છે. 
• સામાન્ય મૂળભૂત પરિભાષાઓનો અર્થ સમજવો. 
• ભાગ I અને ભાગ II ના વિભાજનના ચોક્કસ અભ્યાસક્રમને જાણો. સૈદ્ધાંતિક અને પ્રાયોગિક અભ્યાસક્રમનું વિસ્તૃત જ્ઞાન મેળવો. 
• દરેક વિષયને સમાન મહત્વ આપો અને તે પ્રમાણે ટાઈમ ટેબલ તૈયાર કરો.
• સત્ર પરીક્ષાના લગભગ 10 થી 15 દિવસ પહેલા, નીચેના મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને પરીક્ષાનું પુનરાવર્તન કરવાની વ્યૂહરચના તૈયાર કરો: પરીક્ષાનો ક્રમ, પુનરાવર્તિત રજાઓની સંખ્યા, પ્રકરણોની સંખ્યા, વિષયનું મુશ્કેલી સ્તર વગેરે.
• સારી સમજ મેળવવા માટે પ્રાયોગિક અને સૈદ્ધાંતિક કોન્સેપ્ટને એકબીજા સાથે સાંકળો.
• ફક્ત વાંચવાનું ટાળો અને તેના બદલે કાગળ પર પ્રેક્ટિસ કરો.
• ઝડપી પુનરાવર્તન માટે અભ્યાસના મુદ્દાઓ તૈયાર કરો.
• વિષયોનું વારંવાર પુનરાવર્તન કરો. 
• અભ્યાસ કરવા માટેનું સ્વસ્થ વાતાવરણ બનાવો.
• ઓછામાં ઓછો અડધો કલાક યોગા, ધ્યાન અથવા કોઈપણ પ્રકારની કસરતમાં વિતાવો જે તમને સક્રિય, સ્વસ્થ અને હળવા રાખે.
• નાની અડચણને લીધે હાર ન માનો. તમારી ભૂલોમાંથી શીખો અને તેના પરિણામે આગળ વધો.

પરીક્ષા લેવાની વ્યૂહરચના

• સમય પહેલા સંપૂર્ણ અભ્યાસક્રમ પૂર્ણ કરો અને તેનું પુનરાવર્તન કરો. 
• માનસિક શાંતિ જાળવી રાખો અને પરીક્ષા શરુ થયા પહેલા પરીક્ષાકેન્દ્ર પર હાજર રહેવું અને છેલ્લી ઘડીમાં થતી ઉતાવળને ટાળો. 
• નિર્ધારિત કરેલા સમયમાં તમામ પ્રશ્નોના જવાબો પૂરા કરવા માટેની સ્ટેટર્જી તૈયાર કરો.
• તમામ જરૂરી સ્ટેશનરી વસ્તુઓ અને વિદ્યાર્થી આઈડી કાર્ડ પરીક્ષા હોલમાં લઈ જાઓ.
• તમે પરીક્ષામાં જવાબ આપવાનું શરૂ કરો તે પહેલાં, ખાતરી કરો કે તમે બધી સૂચનાઓ વાંચી લીધી છે.
• પરીક્ષા દરમિયાન, નિરીક્ષકની તમામ સૂચનાઓ પર ધ્યાન આપો.
• જેના વિશે તમને ખાતરી ન હોય તેવા પ્રશ્નોના વાંચન અને જવાબ આપવામાં સમય વેડફશો નહીં.
• આપેલા ક્રમમાં પ્રશ્નોના જવાબો આપવાને બદલે, પહેલા તમને જે પ્રશ્નોની ખાતરી છે તેના જવાબો લખો, પછી એવા પ્રશ્નોનો પ્રયાસ કરો કે જેના વિશે તમને ખરેખર ખાતરી નથી.
• જે પ્રશ્નો વિશે તમે અચોક્કસ છો, તેના માટે તમે આપેલ માહિતી તેમજ સંભવિત પગલાં લખી શકો છો.
• સમગ્ર ઉત્તરવાહીમાં સુવાચ્ય હસ્તાક્ષર જાળવો.
• પેન્સિલથી આકૃતિઓ અને કોષ્ટકો દોરો.
• પ્રશ્ન નંબર પર પૂરતું ધ્યાન આપો અને ખાતરી કરો કે તે ઉત્તરવહીમાં યોગ્ય રીતે લખવામાં આવેલ છે કે કેમ.
• ઉત્તરવહી નિરીક્ષકને સોંપતા પહેલા તમારું નામ, રોલ નંબર અને દરેક પ્રશ્નનો ક્રમ સાચો છે કે નહીં તે તપાસો.

વિગતવાર અભ્યાસ યોજના

સારા ગુણ મેળવવા માટે, ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની, સુઆયોજિત અભ્યાસની વ્યૂહરચના જરુરી છે. પરીક્ષાર્થીએ પોતાની પ્રતિભા અને ખામીઓથી વાકેફ હોવું જોઈએ અને તે પ્રમાણે તૈયારી કરવી જોઈએ. અહીં વિષય પ્રમાણે અભ્યાસની સ્ટેટર્જી આપવામાં આવેલ છે.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના ગણિત માટેના અભ્યાસની વ્યૂહરચના:

ગણિત માટેની તમારી સમજને સુધારવા માટે અહીં ગણિતની કેટલીક સ્ટેટર્જી છે. 

• ગણિત સાથે સંબંધિત મૂળભૂત કૌશલ્યો પર મજબૂત પાયો બનાવો.
• ઉકેલવામાં આવેલ પ્રશ્નો અને સ્વાધ્યાયની દરરોજ પ્રેક્ટિસ કરો.
• સૌપ્રથમ સરળ કોન્સેપ્ટનો અભ્યાસ કરો, ત્યારબાદ અઘરા હોય એવા કોન્સેપ્ટનો અભ્યાસ કરો.
• દરેક પ્રકરણમાંથી સૌથી મહત્વના સમીકરણો સાથે એક ફ્લેશકાર્ડ તૈયાર કરો. 
• પ્રેક્ટિસ સેશન દરમિયાન, ભૂલો કરવાનું ટાળો અને તેમને સુધારવા માટેના પ્રયત્ન કરો. 
• સમસ્યાને ઉકેલવાના અને સરળ બનાવવાના દરેક પગલાં પર ધ્યાન આપો.
• ગાણિતિક ચિહ્નો પર ધ્યાન આપો. 
• પરીક્ષા દરમિયાન તમારા સમયને બચાવવા માટે ગણતરીમાં ટૂંકી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવો.
• ઉપયોગી સ્તરના પ્રશ્નો નિયમિતપણે ઉકેલો.
• બ્લુપ્રિન્ટ અને પ્રશ્નની રીત ધ્યાનપૂર્વક જાણો.
• તમારા ગુણને વધારવા માટે, કોન્સેપ્ટ અને મહત્વના વિષયોનું ઊંડું જ્ઞાન વિકસાવો.
• પાછલા વર્ષના પ્રશ્નપેપર ઉકેલો. 

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના રસાયણવિજ્ઞાન માટેના અભ્યાસની વ્યૂહરચના:

રસાયણવિજ્ઞાનમાં સારા ગુણ મેળવવા માટે આ પ્રમાણેની રીત ઉપયોગી છે:

• રસાયણવિજ્ઞાનની મૂળભૂત પરિભાષાઓ જાણો. 
• ભૌતિક રસાયણવિજ્ઞાન, અકાર્બનિક રસાયણવિજ્ઞાન અને કાર્બનિક રસાયણવિજ્ઞાનને એકસમાન મહત્વ આપો.
• IUPAC નામકરણના મૂળભૂત નિયમો જાણો કારણ કે તે રસાયણવિજ્ઞાનના તમામ પ્રકરણો માટે સામાન્ય છે.
• નામાંકિત પ્રક્રિયાઓને વધુ મહત્વ આપો. 
• નકામા હોય એવા કાગળ પર લખીને રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓની પ્રેક્ટિસ કરો.
• કોઈપણ પ્રકરણને અવગણો નહીં કારણ કે અમુક પ્રકરણો એકબીજા સાથે સંબંધિત છે.
• આવર્ત કોષ્ટક અને તેના તત્ત્વો વિશે સ્પષ્ટ વિચાર રાખો.
• વધુ અઘરા વિષય પર આગળ વધતા પહેલા મૂળભૂત વસ્તુઓને સમજો.
• કોન્સેપ્ટને સરળ રીતે સમજવા માટે, નામાંકિત પ્રક્રિયાઓ, સૂત્રો, નિયમો, આવર્ત કોષ્ટક વગેરે પર ફ્લેશકાર્ડ તૈયાર કરો. 
• પ્ર્યોગશાળાનો નિયમિત રીતે ઉપયોગ કરો. પ્રેક્ટિકલ જ્ઞાન અને મૂળભૂત વસ્તુઓને સરળતાથી સમજવામાં તે મદદ કરશે.
• બ્લુપ્રિન્ટ તેમજ પ્રશ્નપેપરની રીતને સમજો. 
• ઓછામાં ઓછા પાછલા 5 વર્ષના પ્રશ્નપેપરને ઉકેલો.

 

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના ભૌતિકવિજ્ઞાન માટેના અભ્યાસની વ્યૂહરચના:

વિદ્યાર્થીઓ નીચે પ્રમાણેની પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને આ પ્રકારની સમસ્યાઓને દૂર કરી શકે છે. 

• સૌપ્રથમ તમારે મૂળભૂત સિદ્ધાંતોની સંપૂર્ણ સમજ મેળવવી જોઈએ.
• વિવિધ કોન્સેપ્ટ વચ્ચેના સંબંધને સમજો. 
• ભૌતિકવિજ્ઞાનની પરીક્ષામાં પ્રશ્નોનો સમાવેશ થાય છે જેમાં પ્રમેય અને સૂત્રોનો સમાવેશ થાય છે. તેથી, તેના પર વધુ ધ્યાન આપો. 
• ભૌતિકવિજ્ઞાન શીખવા માટે પેન અને કાગળ વડે સંખ્યાત્મક સમસ્યાઓ લખો અને ઉકેલો.
• બ્લુપ્રિન્ટ અને જૂના પ્રશ્નપેપરનો સ્પષ્ટ ખ્યાલ રાખો.
• મહત્વપૂર્ણ સૂત્રો, નિયમો, આકૃતિઓ વગેરેની યાદી બનાવો.
• નિયમો જે પ્રમાણે છે તે પ્રમાણે જ લખો. 
• સમસ્યાઓને ઉકેલતી વખતે, અંતિમ જવાબો માટે સૂત્ર અને SI એકમો લખવાનું ભૂલશો નહીં.
• અંતિમ પરીક્ષા પહેલા વારંવાર મોક ટેસ્ટ લો.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના  જીવવિજ્ઞાન માટેના અભ્યાસની વ્યૂહરચના:

જીવવિજ્ઞાન એ જીવંત સજીવ અને તેની આસપાસના વાતાવરણને લગતો એક સરળ, રસપ્રદ વિષય છે. તે સારા ગુણ મેળવી શકાય તેવો વિષય છે. તમારા ગુણને સુધારવા માટે અહીં કેટલીક સ્ટેટર્જી છે.

• સ્વચ્છ નામનિર્દેશન કરેલી આકૃતિઓ દોરવાની પ્રેક્ટિસ કરો.
• વનસ્પતિ અને પ્રાણીઓના વૈજ્ઞાનિક નામો, રોગો, રોગકારકો, લક્ષણો વગેરે જેવા મહત્વના વિષયોની યાદી બનાવો.
• જોડણીની ભૂલો ટાળો કારણ કે તેમાં ઘણા ટેકનિકલ શબ્દો હોય છે.
• આકૃતિઓ પર વધુ સમય વેડફશો નહીં.
• જવાબો લાંબા ફકરામાં લખવાને બદલે મુદ્દાઓ બનાવીને લખો.

ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના અંગ્રેજી માટેના અભ્યાસની વ્યૂહરચના:

અંગ્રેજી પણ એક ઉચ્ચ સફળતા અપાવનાર વિષય છે જેને અન્ય મુખ્ય વિષયો કરતા તૈયારી માટે ઓછા સમયની જરુર પડે છે. પરિણામે, પરીક્ષામાં તમે શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરી શકો છો, જે તમને એકંદરે તમારી પરીક્ષાની ટકાવારી વધારવામાં મદદ કરશે. અહીં અંગ્રેજીમાં સારા ગુણ મેળવવા માટેની કેટલીક ઉપયોગી રીત આપવામાં આવેલ છે.

• સમાચારપત્રો, વાર્તા પુસ્તકો, નવલકથાઓ, વિજ્ઞાન સાહિત્ય વગેરે વાંચો, જે વિદ્યાર્થીઓને તેમના અંગ્રેજી ભાષાના જ્ઞાનને સુધારવામાં મદદ કરે છે અને પરોક્ષ રીતે બોર્ડની પરીક્ષા માટે મદદ કરે છે.
• જોવામાં ન આવ્યા હોય તેવા ફકરા, નોંધ બનાવવી વગેરે જેવા વિભાગોને વધુ મહત્વ આપો, કારણ કે તેના માટે વધુ તૈયારીની જરુર નથી.
• પાઠયપુસ્તકને સારી રીતે વાંચો.
• વ્યાકરણ એ ભાષાનો એક મહત્વનો ભાગ છે. વ્યાકરણની મૂળભૂત બાબતો પર ધ્યાન આપો.
• જોડણીની ભૂલોને ટાળો.

સૂચવેલ પ્રકરણો

દરેક વિષયમાં નિપુણતા મેળવવા માટે તમામ કોન્સેપ્ટને સમજવા ફરજીયાત છે. અહીં પરીક્ષાના દ્રષ્ટિકોણથી કેટલાક સૂચવેલા પ્રકરણો છે.

ધોરણ 11 માટે સૂચવેલા પ્રકરણો
ગણિત	રસાયણવિજ્ઞાન
સંબંધ અને વિધેય	પરમાણુનું બંધારણ
ત્રિકોણમિતિય વિધેયો	તત્ત્વોનું વર્ગીકરણ અને ગુણધર્મોમાં આવર્તિતા
ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના વિશિષ્ટ મૂલ્યો અને આલેખો	રેડોક્ષ પ્રક્રિયાઓ
સુરેખ રેખાઓ	s – વિભાગના તત્ત્વો (આલ્કલી અને આલ્કલાઈન પૃથ્વી તત્ત્વો)
ક્રમચય અને સંચય	કાર્બનિક રસાયણવિજ્ઞાનના પાયાના સિદ્ધાંતો
સંભાવના	રાસાયણિક બંધન અને આણ્વીય રચના
દ્વિપદી પ્રમેય	દ્રવ્યની અવસ્થાઓ – વાયુ અને પ્રવાહી
ગુણકો અને સહગુણકો માટે ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના મૂલ્યો	ઉષ્માગતિશાસ્ત્ર
ત્રિકોણમિતિય સમીકરણો અને ત્રિકોણના ગુણધર્મો	સંતુલન
શ્રેણી અને શ્રેઢી	કેટલાક p-વિભાગના તત્ત્વો-I
શંકુ	હાઈડ્રોકાર્બન
ગુણકો અને સહગુણકો માટે ત્રિકોણમિતિય વિધેયોના મૂલ્યો
ત્રિકોણમિતિય સમીકરણો અને ત્રિકોણના ગુણધર્મો
શ્રેણી અને શ્રેઢી
શંકુ
લક્ષ
વિકલન

 

ધોરણ 11 માટે સૂચવેલા પ્રકરણો
ભૌતિકવિજ્ઞાન	જીવવિજ્ઞાન
માપન અને તંત્રના એકમો	સજીવોનું વર્ગીકરણ
સુરેખપથ પર ગતિ	વનસ્પતિ સૃષ્ટિનું વર્ગીકરણ
ગતિના નિયમો	પ્રાણી સૃષ્ટિનું વર્ગીકરણ
કાર્ય,ઊર્જા અને પાવર	કોષ રચના
વાયુનો ગતિવાદ	કોષચક્ર અને કોષ વિભાજન
ચાકગતિ	માનવ સ્વાસ્થ્ય અને રોગો
ગુરુત્વાકર્ષણ	વનસ્પતિની બાહ્યાકારવિદ્યા – 1 (મૂળ, પ્રકાંડ અને પર્ણ)
ઘન પદાર્થોના યાંત્રિક ગુણધર્મો	વનસ્પતિની બાહ્યાકારવિદ્યા – 2 (પુષ્પ, ફળ, બીજ અને કુળ)
તરલ યંત્રશાસ્ત્ર	પ્રાણી પેશી
ઉષ્માગતિશાસ્ત્ર	પ્રાણીઓની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના-I
	પ્રાણીઓની બાહ્યાકારવિદ્યા અને અંતઃસ્થ રચના-II

વિદ્યાર્થી પરામર્શ

ધોરણ 11 માં, વિજ્ઞાનના વિદ્યાર્થીઓ વિજ્ઞાનના વ્યાપક પાસાઓથી પરિચિત થાય છે. ઘણા વિષયો વિદ્યાર્થી માટે નવા હોય છે. તેથી સારા ગુણ સાથે અભ્યાસક્રમ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કરવા માટે નીચેના મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ. 

• દરેક વિષયના મૂળભૂત ખ્યાલને સમજવા. 
• પ્રથમ દિવસથી, વર્ગમાં ધ્યાન આપવું એ મહત્વપૂર્ણ છે. 
• અસરકારક અભ્યાસ કરવા માટે, યોગ્ય ટાઈમટેબલ સાથે સારી રીતે આયોજિત કરેલ યોજના અપનાવવી એ મહત્વપૂર્ણ છે. 
• તમે જે બાબતોને પડકારરૂપ માનો છો, તેના માટે વધુ સમય ફાળવવો જોઈએ. 
• વર્ગમાં કરવામાં આવેલી નોંધોમાં નિયમિતપણે સુધારો કરવો જોઈએ.
• તમારી શંકાઓને દૂર કરવા માટે, તમારે શિક્ષકો, મિત્ર સમૂહો, મિત્રો અથવા માતા-પિતા પાસેથી મદદ લેવી જોઈએ.
• કોન્સેપ્ટને સારી રીતે સમજવા માટે શાળાના પુસ્તકાલય, પ્રયોગશાળાનો ઉપયોગ કરો.
• અભ્યાસની સાથે સાથે, ધોરણ 12 પછી કારકિર્દીની તકો પણ શોધો.
• અભ્યાસ, માતા-પિતા, શિક્ષકો, શાળા પ્રત્યે ધ્યાન કેન્દ્રિત રાખો અને સકારાત્મક બનો.

માતા-પિતા/ગાર્ડિયન કાઉન્સલીંગ

ધોરણ 11 માં ભણતું બાળક સમસ્યાઓને સમજવા અને સમસ્યાઓને ઉકેલવા માટે પૂર્ણ રીતે પરિપક્વ હોય છે. પરંતુ દરેક સમયે નહીં. બાળકોને માતા-પિતા તરફથી સતત સમર્થન, પ્રોત્સાહન અને પ્રશંસાની જરુર હોય છે. તમારા બાળકને સારા નીતિસંબંધી, નૈતિક અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો સાથે સારા નાગરિક બનાવવા માટે દરેક માતા-પિતા માટે અહીં કેટલા મુદ્દાઓ આપવામાં આવ્યા છે:.

• આ કિશોરાવસ્થામાં, તમારા બાળક સાથે મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધ રાખો.
• તમારા બાળકને તમારો થોડો કિંમતી સમય આપો. 
• તમારા બાળકને તેના વિચારો, લાગણીઓ અને સમસ્યાઓને વ્યક્ત કરવા દો. 
• બાળકને સમસ્યાઓનું સંચાલન કરવા અને તેને દૂર કરવાની રીતનું માર્ગદર્શન આપો.
• માતા-પિતાએ તેમના બાળકોને જ્ઞાન, કૌશલ્ય મેળવવાનું શીખવવું જોઈએ અને સાચા માર્ગ પર ચાલવાનું માર્ગદર્શન આપવું જોઈએ.
• બાળકો માતાપિતાના વર્તનને ધ્યાનથી જુએ છે, તેથી માતાપિતાએ તેમના વર્તન, આદત, ભાષા વગેરે વિશે સાવચેત રહેવું જોઈએ.
• માતાપિતાએ નજીકના ભવિષ્યમાં તેમના બાળકો માટે ઉપલબ્ધ કારકિર્દીની તકો વિશે વધુ જાગૃત રહેવું જોઈએ. તમારા બાળકને તેના વિશે સ્પષ્ટ ખ્યાલ આપો.
• તમારા બાળકમાં રહેલી પ્રતિભાઓ શોધો અને તેને સમર્થન આપો.
• ગુણ આધારિત શિક્ષણને બદલે બાળકના સર્વાંગી વિકાસ પર ધ્યાન આપવું જોઈએ.
• તમારા બાળકના મિત્ર સમૂહ સાથે સરખામણી કરવી એ સારો વિચાર નથી. તે બાળકને હતાશ કરશે અને તેના આત્મવિશ્વાસને નુકસાન પહોંચાડશે.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

Q1. ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ની પરીક્ષામાં પાસ થવા માટેના ગુણ કેટલા હોય છે?
જવાબ: ધોરણ 11 ની પરીક્ષામાં પાસ થવા માટે વિદ્યાર્થીઓએ દરેક વિષયમાં ઓછામાં ઓછા 33% ગુણ મેળવવા જોઈએ.

Q2. ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ને સંબંધિત પ્રશ્નો માટેની સત્તાવાર વેબસાઈટ કઈ છે?
જવાબ: Gujarat Board Official Website ધોરણ 11 ને લગતી તમામ માહિતીઓ આપે છે. 

Q3. ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 માટે ભાષાના વિકલ્પો ક્યા છે?
જવાબ: ગુજરાતી, હિન્દી, અંગ્રેજી,સંસ્કૃત અને ઉર્દૂ એ ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 માટેના ભાષા વિકલ્પો છે. 

Q4. ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 માટે પ્રશ્નપેપરનું માધ્યમ કયું છે?
જવાબ: ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 માટેના પ્રશ્નપેપરનું માધ્યમ ભાષા સિવાયના તમામ વિષયો માટે અંગ્રેજી, હિન્દી અને ગુજરાતી રહેશે. 

Q5. શું NCERT નો અભ્યાસક્રમ અને ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 નો અભ્યાસક્રમ સમાન છે?
જવાબ: ના, પ્રકરણોની સંખ્યા અને વિષયોના સંદર્ભમાં ગુજરાત બોર્ડનો અભ્યાસક્રમ એ NCERT ના અભ્યાસક્રમ કરતા સહેજ અલગ છે. NCERT અને ગુજરાત બોર્ડ બંને માટે અમુક પ્રકરણો સમાન છે.

કરવું અને ના કરવું

શું કરવું 

માહિતીને જાણો 

• શાંત રહો અને આત્મવિશ્વાસ સાથે તમારી પરીક્ષા આપો.
• પરીક્ષાની તારીખો, સમય, સ્થળ અને તે અંગેની સૂચનાઓથી વાકેફ રહો.
• વધુ વિગતો માટે અને પરીક્ષામાં કોઈ ફેરફાર થાય તો શાળાના નોટિસ બોર્ડને નિયમિતપણે તપાસો.

અભ્યાસક્રમ જાણો 

• તમારી પરીક્ષાનું આયોજન કરવા માટેના અભ્યાસક્રમનો વધુ સારો ખ્યાલ રાખો.
• વિષયના મુશ્કેલી સ્તરના આધારે પરીક્ષા માટે પુનરાવર્તન કરવા માટેનું ટાઈમટેબલ તૈયાર કરો અને તેનું ચુસ્તપણે પાલન કરો.
• કોન્સેપ્ટની સ્પષ્ટ સમજ રાખો અને પરીક્ષા સુધી કોઈ શંકા રાખશો નહીં.
• પ્રશ્નપેપરની રૂપરેખાની સંપૂર્ણ સમજ રાખો.
• પાછલા વર્ષોના પ્રશ્નપેપરમાંથી મોક ટેસ્ટ આપો.
• પરીક્ષા પહેલાં, તમે શીખ્યા હોય તે દરેક કોન્સેપ્ટનું પુનરાવર્તન કરવાનો પ્રયાસ કરો.

ગુજરાત બોર્ડની પરીક્ષાના દિવસે અને પરીક્ષા દરમિયાનની જરુરી બાબતો:

• પરીક્ષા સ્થળ પર થોડા વહેલા પહોંચવું. 
• પ્રવેશ પરીક્ષા માટે એડમિટ કાર્ડ અને જરુરી તમામ વસ્તુઓ અચૂક સાથે રાખો.
• પરીક્ષા શરૂ થતા પહેલા ઉત્તરવહી અને પ્રશ્નપેપરમાં આપવામાં આવેલી સૂચનાઓ ધ્યાનથી વાંચો.
• પરીક્ષામાં, પ્રથમ જાણીતા અને આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ પ્રશ્નોનો પ્રયાસ કરો.
• જવાબોની સારી રીતે રજૂઆત કરવા માટે પેન્સિલ અને ફૂટપટ્ટીનો ઉપયોગ કરીને આકૃતિઓ અને કોષ્ટકો દોરવા.
• ગણિત, ભૌતિકવિજ્ઞાન, રસાયણવિજ્ઞાન વગેરેના ગણતરીના ભાગો દરમિયાન વિશિષ્ટ ધ્યાન આપો. 
• સમગ્ર ઉત્તરવહીમાં સારા અને સુવાચ્ય હસ્તાક્ષર જાળવી રાખવા.
• પાનાની બંને બાજુએ લખવું, અને ઉત્તરવાહીમાંથી કોઈપણ પાનું ફાડશો નહીં. 
• સુપરવાઈઝર ઉત્તરવહી અને દરેક પૂરક શીટ પર સાઈન કરે છે તેની ખાતરી કરો. ઉત્તરવહીના કવરપેજ પર પૂરક શીટનો સાચો ક્રમાંક તપાસો. 
• પૂરક શીટના છેલ્લા પાના પર પેન્સિલ વડે રફ કાર્ય કરવું જોઈએ અને ઉલ્લેખ કરવો જોઈએ કે તે રફ કાર્ય છે.
• પરીક્ષા દરમિયાન, તમારા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યની થોડી વધુ કાળજી લો.

શું ન કરવું 

• કોન્સેપ્ટ યાદ કરવાનું ટાળવું એ વધુ સારું છે.
• પરીક્ષા આપતી વખતે બીજાના જવાબોની નકલ કરવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં.
• પરીક્ષા આપતા પહેલા કંઈ નવું પ્રેક્ટિસ કરવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં.
• નકલ કરવા માટે કાગળના નાના ટુકડા સાથે રાખવું સારું નથી. જો તમે એવું કરતા જણાયા, તો તે આગળની પરીક્ષાઓમાંથી બાકાત કરવાનું કારણ બની શકે છે.
• જાણ કર્યા વિના પરીક્ષા દરમિયાન પરીક્ષા સ્થળને છોડશો નહીં.
• પરીક્ષા ખંડમાં મોબાઈલ ફોન, નોટ, પેપર વગેરે લઈ જશો નહીં.
• અન્ય વિદ્યાર્થીઓ સાથે તમારા પરીક્ષા પ્રદર્શનની તુલના કરશો નહીં; તે તમને નિરાશ કરી શકે છે.
• મુખ્ય ઉત્તરવહી, વધારાની ઉત્તરવહી અથવા આલેખના કોઈપણ પાના પર વ્યક્તિગત માહિતી લખશો નહીં.
• પરીક્ષા માટે મોડું ન કરવું.

શાળા/કોલેજોની યાદી

ગુજરાતમાં, લગભગ 12,500 જેટલી શાળાઓ છે. અહીં કેટલીક શાળાઓની વિગતો છે.

ક્રમાંક	શાળાનું નામ અને સરનામું
1.	કેન્દ્રીય વિદ્યાલય, ONGC ક્રમાંક 4, વડોદરા
2.	આદિત્ય બિરલા પબ્લિક સ્કૂલ, કેશરોલ
3.	આદિત્ય બિરલા પબ્લિક સ્કૂલ, કોવાયા
4.	વાપી પબ્લિક સ્કૂલ, વાપી
5.	દિલ્હી પબ્લિક સ્કૂલ, સુરત
6.	દિલ્હી પબ્લિક સ્કૂલ, વડોદરા
7.	એસ. એન. કણસાગરા સ્કૂલ, રાજકોટ
8.	જવાહર નવોદય વિદ્યાલય, ખેડા
9.	જવાહર નવોદય વિદ્યાલય, મહેસાણા
10.	જવાહર નવોદય વિદ્યાલય, અલિયાબાડા
11.	પ્રકાશ સિનિયર સેકન્ડરી સ્કૂલ, બોડકદેવ
12.	અગ્રવાલ વિદ્યા વિહાર, સુરત
13.	અમદાવાદ ઈન્ટરનેશનલ સ્કૂલ, અમદાવાદ
14.	સૈનિક સ્કૂલ, જામનગર
15.	શ્રી શ્રી રવિશંકર વિદ્યામંદિર, સુરત
16.	વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉદગમ શાળા, અમદાવાદ
17.	બાલ ભારતી પબ્લિક સ્કૂલ, ઝાનોર
18.	નવરચના સ્કૂલ, વડોદરા
19.	ન્યુ એરા સિનિયર સેકન્ડરી સ્કૂલ, વડોદરા
20.	શ્રીમતિ સાંદ્રાબેન શ્રોફ જ્ઞાનધામ સ્કૂલ, વાપી

માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાની યાદીમાં દરેક શાળાના નામ, ગામ, વિભાગ અને જિલ્લાની વિગતો આપવામાં આવેલ છે.

માતા-પિતા કાઉન્સેલિંગ

Q1. ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ની પરીક્ષાના તણાવને દૂર કરવા માટે હું મારા બાળકને કઈ રીતે મદદ કરી શકુ? 

જવાબ: સૌપ્રથમ, તમારા બાળકને પ્રશ્નોના જવાબ આપવા માટેની સરળ ટ્રીક સમજાવો. તેમની શંકાઓને દૂર કરવામાં મદદ કરો, પાછલા વર્ષના પ્રશ્નપત્રોને ઉકેલવામાં તેમની મદદ કરો અને વારંવાર તેમને મૉક ટેસ્ટ આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો. તેમની પ્રગતિની પ્રશંસા કરો અને તેમને સકારાત્મક વિચારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો.

Q2. મારુ બાળક ગુજરાત બોર્ડ ધોરણ 11 ના અભ્યાસમાં રુચિ લે તેવું હું કઈ રીતે કરી શકું? 

જવાબ: માત્ર પાઠયપુસ્તકોનો સતત સંદર્ભ અને અભ્યાસની એકવિધતાને કારણે અભ્યાસમાં રુચિ ઓછી થઈ શકે છે. તેથી, તમારા બાળકને શીખવાની વિવિધ પદ્ધતિઓ આપતા રહો જેમ કે કઈ રીતે શીખવું, વિષયનો પ્રયોગાત્મક અનુભવ વગેરે. તમારા બાળકને Embibe એપનો ઉપયોગ કરવા માટે માર્ગદર્શન આપો, જેમાં તમામ વિષયો રસપ્રદ વિડિયો, DIY પ્રવૃત્તિઓ, મોક-ટેસ્ટ, અને તેનાથી પણ વધુ તેમની રુચિ વધારવા માટે આપવામાં આવ્યું છે.

Q3. મારું બાળક પરીક્ષામાં બધા પ્રશ્નોના જવાબ આપવામાં અસમર્થ છે. પરીક્ષામાં સમયનું મેનેજમેન્ટ કરવા માટેના સૂચનો આપો.

જવાબ: બાળક આ સોપાનમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે કારણ કે, કદાચ લખવાની ધીમી ઝડપ, અથવા જવાબ વિષે ચોક્કસ નથી તેથી જવાબ વિષે વિચારવામાં વધુ સમય લે છે, અથવા કદાચ ટૂંકજવાબી પ્રશ્નો માટે લાંબા ફકરા લખે છે. સૌપ્રથમ, તમારા બાળકની મુશ્કેલી શોધો અને તે પ્રમાણે સૂચનો આપો. તેની સાથે જ, તમારા બાળકને વારંવાર મોક ટેસ્ટ આપવા દો. 

Q4. મારા બાળકને વિજ્ઞાનપ્રવાહનો સામનો કરવાનું મુશ્કેલ લાગે છે? શું આપણે ધોરણ 12  વિજ્ઞાનપ્રવાહમાંથી સામાન્ય પ્રવાહમાં સ્થાનાંતર કરી શકીએ? 

જવાબ: ના, તમારા બાળકે પસંદ કરેલ પ્રવાહ પર જ ધોરણ 11 અને ત્યારબાદ ધોરણ 12 માં પ્રવેશ લેવો પડશે.

Q5. NEET, JEE, AIIMS વગેરે જેવી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ કઈ રીતે ઉત્તીર્ણ કરવી?

જવાબ: NEET, JEE, AIIMS વગેરે જેવી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓમાં ઉત્તીર્ણ થવા માટે, તમારા બાળક માટે એક ધ્યેય નક્કી કરો. ધોરણ 11 થી જ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓની તૈયારી કરવા માટે દરરોજ ઓછામાં ઓછા એક થી બે કલાક ફાળવો. વેકેશન દરમિયાન, સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાના ધોરણ 11 ના વિષયોની મોક ટેસ્ટ આપો. NCERT ના અભ્યાસક્રમની સાથે, સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાના સંદર્ભ પુસ્તકોમાંથી વિગતવાર રીતે કોન્સેપ્ટનો અભ્યાસ કરો.

ભાવિ પરીક્ષાઓની યાદી

વિદ્યાર્થીઓએ ધોરણ 12 માં પ્રમોશન મેળવવા માટે ગુજરાત માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડની સૂચના મુજબ સંચાલન કરવામાં આવતી શાળા સ્તરની પરીક્ષા પાસ કરવી આવશ્યક છે. બોર્ડની આ પરીક્ષા ઉપરાંત, ઘણી જુદી જુદી રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ છે. આ પ્રકારની પરીક્ષાઓ વિદ્યાર્થીની રુચિ, ક્ષમતા, જ્ઞાન અને સમર્થતા ચકાસવામાં મદદ કરી શકે છે. ધોરણ 11 ના વિદ્યાર્થીઓ આપી શકે તેવી કેટલીક સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

પરીક્ષાનું નામ	મહિનો	વેબસાઈટ
ઈન્ડિયન નેશનલ ઑલિમ્પિયાડ (INO)	એપ્રિલ – જૂન	http://olympiads.hbcse.tifr.res.in/indian-national-olympiad-ino-2017-5-2/
નેશનલ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામિનેશન (NTSE)	પ્રથમ લેવલ – નવેમ્બર, દ્વિતીય લેવલ – મે	http://www.ncert.nic.in
ઈન્ડિયન નેશનલ અર્થ સાયન્સ ઑલિમ્પિયાડ	જાન્યુઆરી	http://www.geosocindia.org/ index.php/ieso
નેશનલ સાયન્સ ઑલિમ્પિયાડ (NSO)	નવેમ્બર	http://www.sofworld.org
નેશનલ સ્ટાન્ડર્ડ એક્ઝામિનેશન ઈન એસ્ટ્રોનોમી	નવેમ્બર	http://www.iapt.org.in
ઈન્ટરનેશનલ ઑલિમ્પિયાડ ઑફ ઈંગ્લિશ લેંગ્વેજ (IOEL)	નવેમ્બર-ડિસેમ્બર	https://www.silverzone.org/SubjectInfo/ioel
નેશનલ બાયૉટેક્નોલૉજી ઑલિમ્પિયાડ અથવા (NBO)	ઓગષ્ટ	https://www.ei-india.com/ introduction
ઈન્ટરનેશનલ ઈંગ્લિશ ઑલિમ્પિયાડ	ઓકટોબર	https://www.ei-india.com/introduction
ઈન્ટરનેશનલ ઈન્ફોર્મેટિક્સ ઑલિમ્પિયાડ (IIO)	ઓગષ્ટ	http://silverzone.org
ઝોનલ ઈન્ફોર્મેટિક્સ ઑલિમ્પિયાડ	નવેમ્બર	http://www.iarcs.org.in
નેશનલ સાયન્સ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામ (NSTSE)	જાન્યુઆરી	http://www.unifiedcouncil.com
ટૅક્નોથ્લોન	જુલાઈ	http://www.technothlon. techniche.org
નેશનલ ઈન્ટરેક્ટિવ મેથ્સ ઑલિમ્પિયાડ (NIMO)	ઓગષ્ટ અને ડિસેમ્બર	https://www.eduhealfoundation.org/maths-olympiad.php
જીઓ જીનિયસ	તબક્કો 1 - ડિસેમ્બર, તબક્કો 2 – એપ્રિલ	http://www.geogeniusindia.com
સ્માર્ટ કિડ જનરલ નૉલેજ ઑલિમ્પિયાડ	ડિસેમ્બર	http://www.silverzone.org

નોંધ લેશો કે નેશનલ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામિનેશન (NTSE) સિવાયની પરીક્ષાનું માધ્યમ અંગ્રેજી છે. નેશનલ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામિનેશન અંગ્રજી તેમજ હિન્દી માધ્યમમાં લેવામાં આવે છે.

ધોરણ 11 ના વિદ્યાર્થીઓ આપી શકે તેવી કેટલીક સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ આ પ્રમાણે છે: 

• નેશનલ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામિનેશન (NTSE): આ પરીક્ષા દ્વારા વિજ્ઞાન, ગણિત, સામાજિક વિજ્ઞાન, માનસિક ક્ષમતા અને સામાન્ય જ્ઞાનની ચકાસણી કરવામાં આવે છે. આગામી શૈક્ષણિક વર્ષ માટે, લાયકાત ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓને રોકડ ઈનામ અને શિષ્યવૃત્તિ આપવામાં આવે છે. 
• નેશનલ લેવલ સાયન્સ ટેલેન્ટ સર્ચ એક્ઝામ (NLSTSE): તેમાં ગણિત, વિજ્ઞાન અને અન્ય જનરલ અવેરનેસ જેવા વિષયોનો સમાવેશ થાય છે.
• ઈન્ડિયન નેશનલ ઑલિમ્પિયાડ (INO): અભ્યાસક્રમમાં ભૌતિકવિજ્ઞાન, રસાયણવિજ્ઞાન, જીવવિજ્ઞાન અને એસ્ટ્રોનોમી અને જુનિયર વિજ્ઞાન જેવા વિષયોનો સમાવેશ થાય છે. આ પરીક્ષામાં પ્રક્રિયાના પાંચ તબક્કા છે. શરુઆતનો તબક્કો લેખિત પરીક્ષાનો છે જે NSE (નેશનલ સ્ટાન્ડર્ડ એક્ઝામિનેશન) દ્વારા લેવામાં આવે છે. 
• જીઓ જિનિયસ: આ પરીક્ષામાં, ભૂગોળમાં રસ પેદા કરવા માટે વિદ્યાર્થીઓને ભારતના વિવિધ સ્થળોને ખાલી નકશા પર ચિહ્નિત કરવાનું કહેવામાં આવે છે.
• નેશનલ ઈન્ટરેક્ટિવ મેથ્સ ઑલિમ્પિયાડ (NIMO): આ પરીક્ષા વિદ્યાર્થીઓની માનસિક ક્ષમતા અને ગાણિતિક કૌશલ્યોનું પરીક્ષણ અને વિશ્લેષણ કરે છે. તેનો હેતુ ગણિતનો ભય ઓછો કરવાનો અને વિદ્યાર્થીઓ માટે ગણિતને સરળ અને પ્રેમાળ વિષય બનાવવાનો છે.
• સ્કૉલેસ્ટિક એપ્ટિટ્યૂડ ટેસ્ટ (SAT): વિદેશી કૉલેજના રેન્કિંગમાં તેઓ ક્યાં સ્થાન મેળવે છે તે જોવામાં રસ ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓ માટે, દસમા ધોરણ પછી લેવામાં આવતી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની આ સ્પષ્ટ પસંદગી છે. જો કે, ભારતીય સંસ્થાઓની વધતી સંખ્યા તેમની પોતાની પ્રવેશ પરીક્ષાઓ લેવાને બદલે SAT નો સ્કોર સ્વીકારી રહી છે.
• કિશોર વૈજ્ઞાનિક પ્રોત્સાહન યોજના: ધોરણ 11 વિજ્ઞાનપ્રવાહમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ આ પરીક્ષા માટે યોગ્ય છે. દેશમાં સંશોધન અને વિકાસ માટે શ્રેષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકોનો વિકાસ સુનિશ્ચિત કરવા માટે પસંદગી પામેલા ઉમેદવારોને મૂળભૂત વિજ્ઞાનપ્રવાહમાં ઉચ્ચ અભ્યાસ માટે શિષ્યવૃત્તિ મળશે.
• હોમી ભાભા બાળવૈજ્ઞાનિક પરીક્ષાઓ: આ પરીક્ષામાં વૈજ્ઞાનિક કૌશલ્યોની કસોટી કરવામાં આવે છે. પસંદગી પામેલા ઉમેદવારોને તેમના અભ્યાસ માટે મેરિટ પ્રમાણે શિષ્યવૃત્તિ મળે છે. પ્રશ્નો મુખ્યત્વે ભૌતિકવિજ્ઞાન, રસાયણવિજ્ઞાન અને જીવવિજ્ઞાનમાંથી હોય છે.

વાસ્તવિક દુનિયામાંથી શીખવું

વાસ્તવિક શિક્ષણ એ છે જેમાં વિદ્યાર્થીઓને વર્ગખંડમાં આપવામાં આવતું શિક્ષણ એ વાસ્તવિક જીવનના અનુભવો સાથે જોડાયેલું હોય છે. જ્યારે વિદ્યાર્થીઓને વસ્તુઓ સાથેનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ હોય, ત્યારે તેઓ વસ્તુઓ અને વિષયનું વધુ સારું જ્ઞાન મેળવે છે અને શીખવું વધુ આનંદદાયક અને અસરકારક બને છે. આપણે ખરેખર આપણા વિદ્યાર્થીઓને વર્તમાન પ્રાયોગિક શિક્ષણ જેમ કે પ્રવૃત્તિઓ, પ્રયોગો, ફિલ્ડ ટ્રિપ, સામૂહિક પ્રવૃત્તિઓ વગેરે સાથે રજૂ કરવાના છે.

ભાવિ કૌશલ્યો

કોડિંગ એ એક સર્જનાત્મક પ્રવૃત્તિ છે જેમાં બાળકો સક્રિયપણે ભાગ લઈ શકે છે. તે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં આવતી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવા માટે કોમ્પ્યુટેશનલ વિચારસરણી, સમસ્યા હલ કરવાની ક્ષમતાઓ, જટિલ વિચારસરણી અને વાસ્તવિક દુનિયાના દ્રશ્યોના સંપર્કમાં મદદ કરે છે. 

• આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI)
• ડેટા સાયન્સ 
• તાર્કિક સમસ્યાનો ઉકેલ 
• રચનાત્મક લખાણ 
• કરિયર સંભાવનામાં વિદ્યાર્થીઓ માટે કૌશલ્ય વિકસાવવા માટે કોડ કેવી રીતે કરવું તે શીખવા માટે કોડિંગ એ મૂળભૂત કાર્ય પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

કારકિર્દી કુશળતા

સાંભળવાની કુશળતા, કાર્યસ્થળની વિવિધતાને સમજવી, ભાષાની કુશળતા, યોજના, લીડરશીપના ગુણ, ભાવનાત્મક રીતે સંતુલિત, સ્વ-સર્વેક્ષણ, જ્ઞાન માટેની શોધખોળ, વાતચીતની કુશળતા વગેરેને શિક્ષણ દ્વારા પ્રબળ બનાવવામાં આવે છે. દરેક વિદ્યાર્થીને તક આપીને અને તેમના વિકાસના દરેક સ્તરે તેમને પ્રોત્સાહિત કરીને આ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. આ વાસ્તવિક જીવનના અનુભવો પુરા પાડીને અને “જાતે કરો પ્રવૃત્તિઓ” દ્વારા તે કરી શકાય છે.

કારકિર્દીની સંભાવનાઓ/કયો પ્રવાહ પસંદ કરવો?

ધોરણ 12 પછીની કારકિર્દીની સંભાવનાઓ એ જીવનનો એક અગત્યનો નિર્ણય છે. વિજ્ઞાન, કોમર્સ અને આર્ટસ હેઠળના અભ્યાસની જુદી જુદી શાખાઓને જાણવું એ ઘણું અગત્યનું છે. નીચે આપવામાં આવેલ કોષ્ટક એ ધોરણ 12 પછીની કારકિર્દીની તક અને કોર્સ જાણવામાં મદદ કરે છે.

વિજ્ઞાન	ધોરણ 12 વિજ્ઞાન પછી કોર્સ અને કારકિર્દી
કોમર્સ	ધોરણ 12 કોમર્સ પછી કોર્સ અને કારકિર્દી
આર્ટસ	ધોરણ 12 આર્ટસ પછી કોર્સ અને કારકિર્દી